Kierowcy na haju. Policja coraz skuteczniej sobie z nimi radzi

- Na wyposażeniu policji znajdują się urządzenia do badania zawartości narkotyków w ślinie, do których na bieżąco kupowane są jednorazowe kasety do przeprowadzenia badania. Ponadto policja, dysponuje narkotestami jednorazowego użytku – mówi aspirant Wioletta Szubska z Komendy Głównej Policji.

Jednym z urządzeń, których używa policja jest Alere DDS 2. Producent wśród jego zalet wymienia szybkie pobranie śliny, analizę próbki w ciągu 5 minut i wynik testu po około 6 minutach. Narkotest jest wyposażony w przenośną drukarkę i jest w stanie przechować nawet 10 tysięcy wyników. Samo badanie jest banalnie proste i przebiega w trzech krokach: najpierw wkłada się kasetę testującą do urządzenia, następnie pobiera się próbkę śliny za pomocą próbnika, a na końcu wkłada próbnik do kasety testującej.

- Badanie w celu ustalenia w organizmie obecności środka działającego podobnie do alkoholu przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego polega na nieinwazyjnym pobraniu próbek śliny i umieszczeniu ich w urządzeniu do oznaczania metodą immunologiczną środków działających podobnie do alkoholu, zgodnie z instrukcją obsługi tego urządzenia – mówi Szubska.

Innym modelem narkotestu, który znajduje się na wyposażeniu polskiej policji jest Drager DrugTest 5000. Może być on stosowany zarówno jako urządzenie stacjonarne jak i mobilne, a badanie przy jego pomocy jest równie proste co w przypadku Alere DDS 2. Osoba badana pobiera odrobinę śliny przy użyciu próbnika jednorazowej kasety. Potem kasetę wkłada się do analizatora, który po kilku minutach wyświetla wynik badania.

Jakie substancje wykrywają narkotesty?

Policyjne nakotesty są w stanie wykryć  następujące substancje. W nawiasach zostały podane granice wykrywalności (dla narkotestu Alere DDS 2):
- opiaty  (40 ng/ml)
- amfetamina i jej analogi (50 ng/ml)
- kokaina - (30 ng/ml)
- tetrahydrokanabinole (THC) (25 ng/ml) 
- benzodiazepiny - (20 ng/ml)
- metadon - (15 ng/ml)

Jak czułe są to urządzenia? - Narkotest jest w stanie dać wynik pozytywny zawsze, jeśli stężenie danego narkotyku przekracza określoną wartość. W praktyce wykrycie narkotyku w organizmie następuje w okresie jednej doby od momentu jego przyjęcia. Okres ten może ulec wydłużeniu w przypadku osób, które regularnie przyjmują narkotyki - wyjaśnia młodszy aspirant Sebastian Gleń z Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie.

Czy kierowca ma obowiązek poddać się badaniu?

Kierowca może odmówić badania alkomatem zasłaniając się np. złym stanem zdrowia. Wtedy zabierany jest na badanie krwi. A jak jest w przypadku badań na obecność narkotyków? - Kierowca ma obowiązek poddać się takiemu badaniu. W razie odmowy badanie zostanie przeprowadzone na podstawie art. 129j ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym (Dz.U.2017.1260 ze zm.) – cyt. „_Badanie w celu ustalenia obecności w organizmie środka działającego podobnie do alkoholu, w sposób określony w ust. 2 i 3 (krew lub mocz), może być przeprowadzone również w razie braku zgody osoby podlegającej badaniu, o czym należy ją uprzedzić_” - mówi Gleń.

- Każdy funkcjonariusz policji może przeprowadzić wstępną weryfikację organoleptyczną, a także testy psychofizyczne kierującego, polegające m.in. na sprawdzeniu reakcji źrenic, próbie "palec - nos" lub "palec – palec”. Dodać również należy, że dalsze czynności wykrywcze wymagają pobrania próby krwi oraz przeprowadzenia badań, a następnie powołania biegłego toksykologa, który w oparciu o wartość stężenia substancji psychoaktywnej oraz wpływu zażycia tego środka na organizm kierowcy określi, czy znajdował się on pod wpływem środka odurzającego (przestępstwo), czy też po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu (wykroczenie). Policjant badanie narkotestem powinien poprzedzić badaniem urządzeniem elektronicznym dokonującym pomiaru stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu, które powinno utwierdzić go w podejrzeniu, że kierującego należy poddać badaniu śliny – mówi Szubska.

Zobacz także: Hyundai i30 w naszym teście

Co mówią statystki?

Ciężko o stwierdzenie, że liczba osób kierujących pod wpływem narkotyków z każdym rokiem jest większa lub mniejsza. Ze statystyk wynika, że nie ma jednoznacznej tendencji zwyżkowej lub spadkowej. To co rzuca się w oczy, to duża liczba przeprowadzonych badań w 2008 roku. Było ich niemal 44 tysiące. Jednak tylko niespełna 5 procent z nich dało wynik pozytywny. W kolejnych latach badań przeprowadzano zdecydowanie mniej. Najmniej, bo tylko 3520 w 2010 roku. Najwyższy procentowo wynik kierowców jadących pod wpływem narkotyków odnotowano w 2012 roku. Na 8663 badania 1923 razy (ponad 22 procent) uzyskano wynik pozytywny. W 2016 roku przeprowadzono 8380 takich badań, z których 1147 potwierdziło obecność narkotyku w organizmie.

Jazda pod wpływem narkotyków zwiększa ryzyko wypadku, dodatkowo, kierujący ponosi surowe konsekwencje karne nawet jeśli do żadnego zdarzenia drogowego nie dojdzie. Tę sytuację regulują przepisy kodeksu karnego. Jazda pod wpływem narkotyków zagrożona jest sankcją, od kary grzywny, przez karę ograniczenia wolności po pozbawienie wolności do lat 2. W przypadku spowodowania wypadku drogowego ze skutkiem śmiertelnym, kierujący zagrożony jest karą pozbawienia wolności do lat 12. Dodatkowo kierowca może być pozbawiony prawa do kierowania pojazdami tymczasowo lub na zawsze.