Geometria kół - sprawdź ustawienia zawieszenia po wymianie opon

Geometria kół ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo. Celem regulacji jest zapewnienie maksymalnej przyczepności samochodu oraz trwałości opon i zawieszenia. Ma też wpływ na zużycie paliwa i komfort jazdy. Podczas regulacji geometrii kół chodzi o ustawienie właściwego kąta pochylenia i równoległości kół. Przeprowadza się regulację czterech zasadniczych kątów: kąta pochylenia kół, kąta zbieżności kół,  kąta pochylenia sworznia zwrotnicy i kąta wyprzedzenia sworznia zwrotnicy.

Kąt pochylenia kół

Kąt pochylenia jest kątem odchylenia od pionu koła widzianego od przodu pojazdu. Nadmierne pochylenie powoduje nierównomierne zużycie opon.

Dodatni kąt pochylenia jest wtedy, gdy góra koła odchyla się od auta. Zbyt duży kąt dodatni spowoduje zużycie zewnętrznej strony bieżnika opony. Ujemny kąt pochylenia jest wtedy, gdy góra koła pochyla się w kierunku samochodu. Zbyt duży kąt ujemny spowoduje zużycie wewnętrznej strony bieżnika opony.

Prawidłowy kąt pochylenia jest ustalany tak, aby koła pojazdu podczas skrętu przylegały płasko do podłoża. Jeżeli różnica między kątami pochylenia kół na przedniej osi jest duża, to samochód będzie miał tendencję do ostrego ściągania w jedną stronę.

REKLAMA

Zbieżność kół

Zbieżność kół to różnica odległości między przodem, a tyłem kół na osi. Kąt zbieżności wpływa na zachowanie pojazdu podczas pokonywania zakrętów. Zbieżność występuje wtedy, gdy odległość między kołami na osi z przodu jest mniejsza niż z tyłu. Taka sytuacja powoduje, że samochód jest podsterowny podczas wchodzenia w zakręt, czyli ma tendencje do wyrzucania przodu nadwozia na zewnątrz zakrętu.

Zbyt duża zbieżność będzie się objawiać zużyciem bieżnika rozpoczynającym się od zewnętrznych krawędzi. Z rozbieżnością mamy do czynienia wtedy, gdy odległość między kołami na osi z tyłu jest mniejsza niż z przodu. Rozbieżność powoduje nadsterowność w zakrętach, czyli tył samochodu ma tendencje do uciekania na zewnątrz zakrętu i skłonność do zjeżdżania przodu do wnętrza zakrętu.

Przy rozbieżności kół zużycie bieżnika będzie rozpoczynać się od wewnątrz. Zużycie tego typu jest zwane strzępieniem, które można wyraźnie poczuć przesuwając dłonią w poprzek bieżnika.

Kąt pochylenia sworznia zwrotnicy

Jest to kąt jaki tworzy sworzeń zwrotnicy z prostą pionową prostopadła do powierzchni podłoża mierzony wzdłuż osi poprzecznej pojazdu. W przypadku pojazdów ze sworzniami kulistymi (przegubami) jest to prosta przebiegająca przez oś obrotu tych sworzni podczas skrętu.

Odległość punktów utworzonych przejściem przez płaszczyznę jezdni osi: sworznia zwrotnicy i pochylenia koła nazywa się promieniem zataczania. Promień zataczania określa się jako dodatni jeżeli punkty przecięcia tych osi leżą poniżej płaszczyzny jezdni. Natomiast jako ujemy jeżeli leżą powyżej.

Regulacja tego parametru jest możliwa jedynie jednocześnie z regulacją kąta pochylenia koła. W nowoczesnych samochodach stosowany jest ujemny promień zataczania dzięki czemu możliwa jest jazda na wprost podczas hamowania nawet kiedy zostanie uszkodzony jeden z obwodów hamulcowych.

Kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy

Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy powoduje powstanie momentu stabilizacyjnego od reakcji bocznych podłoża, co przyczynia się do stabilizacji kół kierowanych zwłaszcza przy dużych prędkościach i dużym promieniu skrętu.

Kąt ten określa się jako dodatni (wyprzedzenie sworznia zwrotnicy) jeżeli punkt przecięcia osi sworznia z jezdnia znajduje się przed punktem styku opony z jezdnią. Natomiast ujemy (kąt opóźnienia sworznia zwrotnicy) występuje wtedy gdy w przypadku gdy punkt przecięcia osi sworznia zwrotnicy z jezdnią występuje za punktem styku opony z jezdnią.

Prawidłowe ustawienie kąta wyprzedzenia sworznia zwrotnicy pozwala na samoczynne powrócenie kół samochodu do pozycji jazdy na wprost po wykonaniu skrętu.

Kliknij, aby zobaczyć zdjęcia z regulacji geometrii kół

Utrata geometrii kół

Zmiana geometrii kół pojazdu, mimo że występuje stosunkowo rzadko, może być spowodowana uderzeniem kołami w krawężnik bądź wjechaniem z dużą prędkością w wyrwę w jezdni. Także eksploatacja auta na dziurawych, nierównych drogach oznacza, że z czasem problemy z geometrią kół będą narastać. Rozregulowanie geometrii kół następuje także w wyniku wypadku.

Ale ustawienie kół może zmienić się również w trakcie zwykłej eksploatacji. To konsekwencja normalnego zużywania się elementów zawieszenia jak łożyska kół, sworznie wahaczy, drążków kierowniczych.

Regulacja geometrii kół polega na sprawdzeniu kątów ustawienia kół i porównaniu ich ze specyfikacją techniczną podaną przez producenta pojazdu.

Ustawienie prawidłowej geometrii kół jest prostą czynnością, jednak niemożliwą do wykonania w warunkach domowych, czy raczej garażowych. Potrzebne do tego są odpowiednie dane fabryczne oraz specjalne przyrządy. Cała regulacja zawieszenia trwa ok. 30 minut. Jej koszt, to – w zależności od samochodu – od ok. 80 do 400 zł.

Zdaniem fachowca
Mariusz Staniuk, właściciel salonu i serwisu AMS Toyota w Słupsku:

- Regulację geometrii kół powinno się przeprowadzić po sezonowej wymianie opon. A już szczególnie należy to zrobić teraz, kiedy zmieniamy opony zimowe na letnie. Po zimie, kiedy warunki jazdy są cięższe niż w pozostałych porach roku, elementy zawieszenia i układu kierowniczego zwykle ulegają rozregulowaniu. Ponadto geometrię warto sprawdzić, gdy zakładamy na koła nowe opony. A już bezwzględnie trzeba pojechać na regulację, gdy widzimy, że bieżnik opon ulega niewłaściwemu zużyciu, czyli na przykład jedna strona ściera się szybciej, albo gdy bieżnik ulega ząbkowaniu. Innym, niebezpiecznym objawem świadczącym o złej geometrii kół są piski podczas pokonywania zakrętów lub znoszenie auta na bok w trakcie jazdy na wprost. Geometrię trzeba też sprawdzić, gdy auto poddajemy poważnej modyfikacji, na przykład przy tuningu zawieszenia. A także, gdy wymieniamy poszczególne elementy zawieszenia - np. tuleje czy sworznie wahaczy, same wahacze lub końcówki drążków kierowniczych.

Wojciech Frelichowski 

REKLAMA