Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Jak działa przekładnia hydrokinetyczna?

Maciej Fabijański
1 – wirnik pompy; 2 – wirnik turbiny; 3 – wirnik kierownicy; 4 – sprzęgło blokujące Źródło: LUK
1 – wirnik pompy; 2 – wirnik turbiny; 3 – wirnik kierownicy; 4 – sprzęgło blokujące Źródło: LUK
W automatycznych skrzyniach biegów sprzęgło hydrokinetyczne zostało wyparte przez przekładnię hydrokinetyczną zwaną inaczej przetwornikiem momentu obrotowego, ponieważ w odróżnieniu od zwykłego sprzęgła hydrokinetycznego potrafi ona w pewnych warunkach zwiększyć przekazywany przez silnik do skrzyni moment obrotowy.

Przekładnia hydrokinetyczna pod względem konstrukcyjnym różni się od sprzęgła hydrokinetycznego tym, że oprócz wirnika

1 – wirnik pompy; 2 – wirnik turbiny; 3 – wirnik kierownicy; 4 – sprzęgło blokujące Źródło: LUK
1 – wirnik pompy; 2 – wirnik turbiny; 3 – wirnik kierownicy; 4 – sprzęgło blokujące Źródło: LUK

pompy napędzanego przez silnik i wirnika turbiny połączonego z wałkiem wejściowym skrzynki biegów ma jeszcze wirnik kierownicy, który za pomocą tzw. wolnego koła czyli jednokierunkowego sprzęgła połączony jest  z obudową skrzyni biegów. Wirnik kierownicy może się obracać tylko w tym samym kierunku co pompa i turbina. Rozmieszczone promieniowo łopatki pompy, turbiny i kierownicy nie są  płaskie lecz  w odpowiedni sposób zakrzywione.

Zasada działania
Przekładnia hydrokinetyczna działa na podobnej zasadzie co sprzęgło hydrokinetyczne. Kiedy silnik zaczyna pracować i obracać wirnik pompy powstająca siła odśrodkowa sprawia, że olej znajdujący się w kanałach międzyłopatkowych przepływa do wylotu na największej średnicy. Wypływający olej z pompy trafia na łopatki turbiny, którym oddaje część swojej energii i przepływając kanałami międzyłopatkowymi opuszcza turbinę. Łopatki turbiny są jednak tak zakrzywione, że strumień oleju opuszczający turbinę jest skierowany przeciwnie do kierunku , w którym obraca się pompa. Gdyby trafił z powrotem na łopatki pompy zacząłby ją spowalniać. Dlatego trzeba zmienić kierunek przepływu oleju od turbiny do pompy i właśnie do tego służą łopatki wirnika kierownicy. Kiedy turbina jest jeszcze nieruchoma wypływający z jej kanałów olej będzie z maksymalną swoją mocą uderzał o roboczą powierzchnię łopatek kierownicy zmieniając przy tym swój kierunek. Ponieważ wirnik kierownicy nie może się obracać w kierunku w jakim zmusza go strumień oleju na jego łopatkach powstaje moment  obrotowy , który działa również na wirnik turbiny. Przy jeszcze nieruchomej turbinie następuje największe wzmocnienie momentu wyjściowego.  Jest on około dwa razy większy od momentu obrotowego silnika. W miarę wzrostu obrotów wirnika turbiny zmniejszać się będzie zmiana kierunku wypływającego z niej strumienia oleju. Wzrasta ilość oleju opływającego łopatki kierownicy po ich nieroboczej stronie. Zmniejszać się będzie przez to  powstający moment na kierownicy, a przez to całkowity moment na wirniku turbiny. 

Punkt sprzęgnięcia
Kiedy turbina osiąga około 85 proc. prędkości obrotowej pompy,  kierownica nie wytwarza już wspierającego momentu, bo strumień oleju opływa jej wirnik bez oddziaływania na łopatki. To tzw. punkt sprzęgnięcia. Od tego momentu dalszy wzrost prędkości turbiny powoduje, że olej wypływający z turbiny bardziej napiera na łopatki kierownicy po ich nieroboczej stronie , czyli od tyłu , zgodnie z kierunkiem obrotów silnika. W rezultacie wirnik kierownicy zaczyna się obracać się razem z wirnikiem pompy i turbiny. Przekładnia hydrokinetyczna od punktu sprzęgnięcia pracuje jak zwykłe sprzęgło hydrokinetyczne.

Bez poślizgu
Podobnie jak w sprzęgle hydrokinetycznym również w przekładni hydrokinetycznej musi istnieć dla zachowania krążenia oleju niewielki poślizg. Można go wyeliminować przez zastosowanie sprzęgła blokującego, które mechanicznie łączy wirnik pompy z wirnikiem turbiny, odłączając jednocześnie napęd hydrokinetyczny. Oprócz tego, że sprzęgło eliminuje poślizg przekładni zmniejsza jeszcze zużycie paliwa. Nie dopuszcza również do nadmiernego wzrostu temperatury oleju w przekładni.

We współczesnych automatycznych skrzynkach biegów włączenie sprzęgła blokującego następuje zwykle na ostatnich dwóch biegach.

od 12 lat
Wideo

Stop agresji drogowej. Film policji ze Starogardu Gdańskiego

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na motofakty.pl Motofakty