Odzyskaj akcyzę za importowane auto

Prezydent podpisał ustawę dotyczącą zwrotu nadpłaconej akcyzy za auta z indywidualnego importu, sprowadzone do Polski od naszego wejścia do Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku do 30 listopada 2006 roku. Ustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw (z 4 lipca, poz. 745). Przepisy wchodzą w życie 19 lipca.

Dzięki nim urzędy celne otrzymają wreszcie jasne wytyczne, jak zwracać akcyzę. Do tej pory wielu kierowców starało się o odzyskanie pieniędzy, ale urzędnicy odmawiali zwrotu, bo jak się tłumaczyli - nie było podstawy prawnej.

W dzisiejszym poradniku radzimy, jak odzyskać nadpłaconą akcyzę za samochód, jak wyliczyć jej wysokość, gdzie złożyć wniosek i jakie wypełnić dokumenty.

Nowa ustawa

Kiedy Polska weszła do Unii Europejskiej i zniknęły cła m.in. za sprowadzane indywidualnie

używane samochody, ruszył masowy import takich aut.

Podatek akcyzowy był wówczas zależny od wieku auta, jego wysokość rosła z każdym rokiem o 12 proc. i mogła sięgać nawet 65 proc. wartości pojazdu. Miało to zmniejszyć import starszych, a więc bardziej wyeksploatowanych aut, o dużej szkodliwości dla otoczenia. Spowodowało to jednak protesty z powodu innego traktowania importu nowych aut a używanych.

Polskie prawo zostało w końcu zaskarżone do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Od początku grudnia 2006 roku obie grupy objęły te same przepisy - za samochody z silnikami o pojemności do dwóch litrów stawka wynosi 3,1 proc., a za auta z większymi silnikami - 13,6 proc.

W styczniu 2007 roku Europejski Trybunał Sprawiedliwości uznał, że stawki uzależnione od wieku auta są niezgodne z prawem Unii Europejskiej, i podatnikom, którzy według tych przepisów zapłacili akcyzę, przysługuje zwrot różnicy między kwotą zapłaconą według tych stawek a podatkiem, jaki powinni zapłacić według stawek stosowanych obecnie, zgodnych z unijnymi przepisami.

Projekt ustawy o zwrocie nadpłaconej akcyzy rząd przyjął już ponad rok temu, ale nie było dokładnego uregulowania zasad, na jakich będzie zwracany podatek. Dotąd stosowano przepisy ordynacji podatkowej. Ale opieranie się na ogólnych zasadach mogło prowadzić jednak do rozbieżności w określaniu kwot. Nowa ustawa je ujednolica.

O zwrot akcyzy mogą się ubiegać tylko osoby, które sprowadziły samochody. Nawet jeżeli samochód zmienił właściciela, zwrot przysługuje osobie, która sprowadziła auto, a nie jego obecnemu właścicielowi.

Złóż wniosek

Chcąc ubiegać się o zwrot akcyzy, trzeba wystąpić z wnioskiem o jej zwrot do naczelnika tego samego urzędu celnego, w którym pierwotnie była składana deklaracja akcyzowa. Do wniosku należy dołączyć tzw. korektę deklaracji akcyzowej, czyli nową deklarację, ze stawką wyliczoną w oparciu o obecnie obowiązujące przepisy. Z postępowaniem o zwrot akcyzy nie wiążą się żadne opłaty. Urząd powinien wydać decyzję w ciągu miesiąca, a w specyficznych, skomplikowanych przypadkach maksymalnie dwóch miesięcy. Możliwe jest jednak przedłużenie terminu.

Sprawa dotyczy głównie samochodów z Unii Europejskiej, ale przypisy obejmują także import z innych rynków, takich jak Szwajcaria czy USA. W przypadku aut spoza UE, procedura jest nieco inna.

Auta te sprowadzano w oparciu o dokonanie zgłoszenia celnego na dokumencie celnym tzw. SAD. Trzeba wnioskować o zmianę tego zgłoszenia i zwrot nadpłaty w podatku akcyzowym.

Walcz o odsetki

Przy zwrocie nadpłaconego podatku należą się także odsetki. Ci, którzy wniosek o zwrot już złożyli lub złożą do 30 dni po wejściu ustawy w życie, dostaną odsetki liczone od dnia powstania nadpłaty, czyli opłacenia podatku według zaskarżonych stawek, do dnia zwrotu nienależnie zapłaconej części podatku.

Ci, którzy złożą wniosek później, otrzymają odsetki tylko do 30 dnia po wejściu ustawy w życie. Rząd chce w ten sposób uniknąć traktowania nadpłaty jak lokaty - im później złożę wniosek, tym większe narosną odsetki.

Samo złożenie wniosku nie jest jednak jednoznaczne z otrzymaniem nadpłaty. Urzędy celne i resort finansów zwracały często uwagę na zbyt niskie ceny aut wpisywane w rachunki czy umowy kupna-sprzedaży przedstawiane w czasie składania deklaracji podatkowych przy imporcie aut.

Sprawdzą cenę

Według nowej ustawy celnicy - sprawdzając, czy podatnik wnioskujący o zwrot nadpłaty, rzeczywiście zapłacił zbyt wysoki podatek - odnoszą się do wartości takich samych aut na polskim rynku. Będą przy tym brali pod uwagę nie tylko model i rocznik, ale także poziom wyposażenia i przybliżony stan techniczny pojazdów. Podstawą wyliczenia nadpłaty będzie nie wartość podatku z nowej deklaracji podatnika, ale wysokość stawki wyliczona przez urząd celny. Jeżeli okaże się, że stawka wyliczona przez celników według obecnych zasad będzie wyższa od tej, którą podatnik zapłacił wcześniej, nie będzie mu przysługiwał żaden zwrot.

W przypadku gdy podana w deklaracji cena auta znacznie różni się od wartości takiego samochodu w kraju, urząd może wezwać podatnika do złożenia wyjaśnień lub zmiany wysokości podstawy opodatkowania. Jeżeli podatnik nie będzie mógł wskazać przyczyn różnicy między ceną w kraju a wartością sprowadzonego samochodu, nie udzieli takiej odpowiedzi wcale lub nie będzie chciał samodzielnie skorygować wartości auta, urząd sam ustali wysokość podstawy opodatkowania, wykorzystując przy tym opinię biegłego. Jeżeli będzie się ona różniła od podanej przez podatnika o ponad 33 proc., to będzie on ponosił koszty wydania opinii przez biegłych.

Należy się spodziewać, że urzędy będą skrupulatnie sprawdzać rozbieżności między cenami aut na rachunkach czy umowach kupna-sprzedaży a rzeczywistą wartością takich samochodów w Polsce i wyliczać należne stawki podatku. Według danych Ministerstwa Finansów w okresie, którego dotyczy kwestia zwrotu nadpłaconych podatków akcyzowych, sprowadzono do Polski ponad 2,4 mln samochodów. Pobrane z tego tytułu podatki wyniosły ok. 2,5 mld zł. Zwrot nadpłat może kosztować Skarb Państwa ponad 500 mln zł, jest więc o co walczyć.

Komu nie zwrócą

Jak wyjaśnia Tomasz Nowak, rzecznik prasowy Izby Celnej w Opolu, zwrot akcyzy nie następuje automatycznie, lecz w drodze decyzji, chyba że kwota podana przez podatnika będzie taka sama jak wyliczona przez urząd celny. Może ona także dotyczyć odmowy zwrotu. Część importerów zaniżała wartość samochodów.

Urząd zbada więc, czy akcyza wyliczona przez podatnika odpowiada kwocie podatku zawartego w cenie porównywalnych aut sprzedawanych w kraju. Jeśli okaże się, że poprzednio zapłacony podatek był zbyt wysoki, to nastąpi zwrot. Jeżeli jednak celnicy wyliczą, że podatek, jaki powinien zostać zapłacony przy wzięciu pod uwagę wartości porównywalnych aut, jest wyższy niż zapłacony przez podatnika, to naczelnik urzędu celnego wyda decyzję o odmowie zwrotu podatku akcyzowego.

Od decyzji tej przysługuje odwołanie, które można składać do dyrektora izby celnej, a następnie ewentualnie wysłać skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Zwrot akcyzy krok po kroku

Dla aut sprowadzonych z krajów Unii Europejskiej

- Należy wypełnić deklarację akcyzową według obecnie obowiązujących stawek (patrz ramka obok) i napisać wniosek do naczelnika urzędu celnego o zwrot nadpłaconej akcyzy. Nie ma gotowego wzoru takiego wniosku. Oba dokumenty trzeba złożyć w tym samym urzędzie, gdzie była składana deklaracja przy imporcie auta.

Dla aut sprowadzonych z innych państw

- Te samochody wymagają opłacenia cła. Są sprowadzane w oparciu o zgłoszenia celne na dokumencie zwanym SAD. Trzeba więc wnioskować o zmianę tego zgłoszenia i zwrot nadpłaconej akcyzy.

Gdzie złożyć odwołanie

- Pamiętaj, że zwrot nadpłaty zwykle będzie się odbywał na podstawie decyzji, od której można się odwołać do dyrektora izby celnej, a następnie zaskarżyć ją do wojewódzkiego sądu administracyjnego. 

Jak wyliczyć kwotę, którą możesz odzyskać

- Akcyza

Stawka podatku za samochody osobowe zależy od pojemności silnika. W przypadku aut z silnikami o pojemności do 2000 cm3 wynosi ona 3,1 proc., zaś dla samochodów z silnikami większymi niż 2 litry - 13,6 proc. Kwotę akcyzy wyliczamy w złotówkach na podstawie wartości samochodu, przeliczając po kursie euro wartość auta z dnia zawarcia umowy kupna-sprzedaży lub wystawienia rachunku zakupu. Kwotę akcyzy zaokrąglamy do pełnych złotych. W przypadku końcówki mniejszej niż 50 groszy pomijamy ją, zaś przy końcówkach 50 groszy i więcej podwyższamy do pełnej złotówki. Przykładowo dla samochodu o wartości tysiąca euro, z silnikiem mniejszym niż 2000 cm3, wartość w złotówkach (przyjmujemy np. kurs euro 4,5266 z lipca 2004 r., kiedy samochód został kupiony) wynosi: 1000 x 4,5266 = 4526,6, a więc po zaokrągleniu 4527. Stawka należnego podatku osiągnie więc 4527 zł x 3,1 proc. = 140,34. Po zaokrągleniu będzie to 140 zł.

- Zwrot nadpłaty

Wyliczona wyżej akcyza to jednak wysokość podatku według ceny auta wynikającej z rachunku lub umowy kupna-sprzedaży. Przy obliczaniu należnego zwrotu akcyzy urząd będzie natomiast brał pod uwagę średnią cenę takiego auta zarejestrowanego w kraju w miesiącu jego nabycia lub (jeżeli okaże się to niemożliwe do ustalenia) w miesiącu zapłaty podatku akcyzowego. Będzie więc musiał najpierw wyliczyć cenę netto, odejmując VAT i akcyzę zapłacone na rynku krajowym. Ustalony w uchwalonej ustawie wzór obliczania kwoty należnego zwrotu jest następujący:

Z = a - n

Zwrot nadpłaty (Z) to więc różnica między podatkiem zapłaconym (a) a podatkiem akcyzowym zawartym w cenie samochodu osobowego zarejestrowanego na terenie kraju (n).

Wartość n oblicza się, dzieląc średnią wartość rynkową przez 1,22, a następnie zależnie od wielkości silnika przez 1,136 lub 1,031, a następnie mnożąc (także zależnie od wielkości silnika) przez 0,136 lub 0,031.

Rzeczywisty zwrot nadpłaty może więc być niższy od tego, jakiego podatnik będzie się spodziewał na podstawie wyliczenia opartego o kwotę z rachunku.