Oleje do aut sportowych

Wymagania do środków smarnych uzależnione są od konstrukcji danego silnika. W silnikach ekstremalnie wysokoobrotowych, które znajdują się np. w samochodach w Formule 1, stosuje się oleje o lepkości -5W-10 (słownie:

minus 5W-10) z bardzo niskim wskaźnikiem HTHS (lepkości wysokotemperaturowej). Oleje tego typu wymagają bardzo wydajnych pomp, ciasnego spasowania silnika oraz utrzymywania niezwykle wysokiego ciśnienia w układzie smarowania. Gwarantują one za to małe opory wewnętrzne pracy silnika oraz pomagają uzyskać możliwie dużą moc.

Z drugiej strony – w wielu konstrukcjach znacznie lepiej sprawdzają się oleje o bardzo wysokiej lepkości jak np. 10W-60 lub nawet wyższej. Tego typu oleje nie mają właściwości energooszczędnych, ale umożliwiają kompensację różnic w pasowaniu silników. Wysoka lepkość oleju umożliwia tzw. doszczelnienie pasowań takich elementów silnika, które są mniej obciążone termicznie i luźniej pasowane oraz takich, gdzie obciążenie to jest bardzo silne, a zmiana w pasowaniu istotna. Przykładem elementu, który ulega bardzo dużym obciążeniom jest tłok, który rozgrzewając się zwiększa swoje wymiary, przez co pasowanie w tulei cylindrowej staje się bardzo ciasne.

Wybór pomiędzy olejem o niskiej lepkości a olejem o wysokiej lepkości uzależniony jest także od tego, do czego silnik ma służyć. W silniku, który z założenia ma mieć mniejszą trwałość, a priorytetem dla kierowcy jest jego moc, zwykle wybiera się oleje niskich lepkości, aby maksymalnie zmniejszyć opory pracy jednostki napędowej. Dzięki temu istnieje możliwość uzyskania kilku koni mechanicznych więcej. Stosowanie środków smarnych o bardzo niskiej lepkości oleju niesie ze sobą jednak bardzo wysokie koszty wytworzenia części silnika. Pasowania w silnikach smarowanych takimi olejami są bardzo precyzyjnie określone, a materiały muszą być starannie dobrane. Ponadto niska lepkość oleju zakłada mniejszą żywotność całej konstrukcji silnika. W sporcie takim, jak np. Formuła 1

jest to jak najbardziej do zaakceptowania i taka właśnie technologia jest wiodącą w obecnie eksploatowanych silnikach aut sportowych.

Wybór oleju o bardzo wysokiej lepkości ma natomiast wiele zalet w kompensacji zmiennych pasowań silnika. Są one również odporne na duże zmiany temperatury pracy. Nowoczesne oleje wyczynowe np. o lepkości 10W-60 umożliwiają rozruch silnika nawet przy temperaturach niższych niż -30ºC, a czasem nawet -40ºC. Jednocześnie wysoka lepkość nie pozwala na zrywanie ochronnej warstwy filmu olejowego podczas smarowania elementów szczególnie obciążonych termicznie jak np. tłoki czy elementy turbosprężarki. Stabilność termiczna umożliwia wysoką ochronę przez długi czas eksploatacji.

Jakość oleju

Właściwości ochronne olejów nie wiążą się wyłącznie z lepkością oleju. Istotnym parametrem jest jakość oleju, a ta jest mocno związana z bazami olejowymi i pakietem dodatków. Nowoczesne oleje silnikowe, takie jak Castrol EDGE 10W-60, znakomicie spisują się podczas pracy przez długi czas w wysokiej temperaturze, przy dużym obciążeniu i najwyższych prędkościach obrotowych. Najczęściej stosowanymi olejami w samochodach sportowych są oleje oparte o estrowe bazy olejowe. Są one zaliczane do syntetycznych baz. Posiadają one wyższe parametry niż konwencjonalne oleje syntetyczne (oparte na bazach PAO). Dzięki tym bazom właściwości oleju są na bardzo wysokim poziomie, a pakiet dodatków umożliwia osiągnięcie odpowiednich parametrów ochronnych, czystościowych oraz stabilności podczas niekonwencjonalnych warunków pracy. Taką niecodzienną stabilnością jest np. niskie parowanie oleju, dzięki czemu – nawet podczas najwyższych temperatur pracy – olej nie zmienia swojej charakterystyki fizyko-chemicznej.  Wysoka odporność na ścinanie podwyższa zabezpieczenie przed zużyciem, a szybkie i skuteczne niwelowanie związków pochodzących ze spalania i niedopalonego paliwa utrzymuje czystość jednostki napędowej.