Oleje do różnych silników

Obecnie w handlu znajdują się oleje silnikowe wszystkich liczących się producentów. Użytkownicy samochodów mają w czym wybierać, a prowadzone kampanie reklamowe są bardzo sugestywnie.

Należy podkreślić, że doboru oleju do silnika dokonuje producent samochodu, określając zakres lepkości oraz klasę jakości oleju. Są to podstawowe wytyczne obowiązujące użytkownika.

Technologia produkcji współczesnych olejów silnikowych polega na wprowadzaniu do olejów bazowych dodatków uszlachetniających spełniających różne funkcje. Podstawowy składnik oleju silnikowego może być uzyskiwany z przeróbki ropy naftowej - wtedy olej nazywamy mineralnym, lub może być wytwarzany jako produkt syntezy chemicznej - wtedy olej nosi nazwę

"syntetyczny".

Oleje silnikowe, chociaż smarują silnik, mają różny skład i parametry, aby je porównywać stworzono klasyfikacje. Powszechnie znana jest klasyfikacja lepkościowa SAE wyróżniająca po 6 klas olejów letnich (oznaczanych 20, 30, 40, 50 60) i zimowych (oznaczanych 0W, 5W, 10W, 15W 20W, 25W). Jednak nie mniej ważne są klasyfikacje jakościowe - europejska ACEA i amerykańska API. Ta ostatnia w grupie silników z zapłonem iskrowym (benzynowych) wyróżnia klasy oznaczane literami alfabetu - od SA do SJ. Dla silników z zapłonem samoczynnym (diesle) są to klasy od CA do CF. Oprócz wspomnianych istnieją wymagania opracowane przez producentów silników takich jak Mersedes-Benz, Volkswagen, MAN.

W silnikach spalinowych oleje spełniają szereg zadań. Za smarowanie jednostki napędowej, uszczelnianie oraz tłumienie drgań odpowiada lepkość, za utrzymanie czystości  - właściwości myjąco-dyspergujące, za ochronę przeciwkorozyjną - liczba kwasowa i zasadowa, a za chłodzenie silnika - właściwości cieplne. Podczas eksploatacji oleju jego parametry ulegają zmianie. Rośnie zawartość wody i zanieczyszczeń, maleją: liczba zasadowa, własności smarne i własności myjące, natomiast bardzo ważny parametr jakim jest lepkość może wzrosnąć lub zmaleć.

Olej do silnika można dobrać stosunkowo łatwo, jeśli uwzględni się następujące przesłanki. Zawsze trzeba respektować wskazówki zawarte w instrukcji obsługi samochodu lub w zaleceniach serwisowych. Nie należy wymieniać oleju dowolnie łamiąc wszelkie konwencje klas lepkości i jakości kierując się tylko ceną. Nigdy oleju mineralnego nie należy wymieniać na półsyntetyczny czy syntetyczny. Pomijając wyższą cenę, oleje wytwarzane z baz syntetycznych zawierają znacznie więcej dodatków, w tym substancji myjących. Z wielkim prawdopodobieństwem można założyć, że dojdzie do wymycia osadów zgromadzonych w silniku i właściciela będzie czekać kosztowna naprawa. Drugim argumentem uzasadniających używanie "starego" oleju jest fakt, że oleje mineralne tworzą na częściach trących grubszy film olejowy, który uszczelnia silnik, powoduje mniejsze spalanie oleju i zmniejsza hałas wywoływany dużymi luzami. Cieńszy film olejowy przyczynia się do pogłębienia i tak dużych luzów wywołanych wysokim przebiegiem.

Dla silników dwuzaworowych starszej konstrukcji o relatywnie dużym przebiegu w zupełności wystarczą oleje mineralne.

Silniki spalinowe współczesnych pojazdów osiągają bardzo duże moce jednostkowe, towarzyszą temu duże obciążenia cieplne i wysokie prędkości obrotowe. Obecnie silniki wyposażone w nowoczesne układy rozrządu budowane są jako wielozaworowe, wyposażone w regulację faz rozrządu i układy doładowania. Wymagają one olejów idealnie dopasowanych od strony spełniania wymagań technicznych. Film olejowy rozprowadzany pomiędzy trącymi się częściami powinien być na tyle gruby, aby nie dochodziło do ocierania metal-metal, jednak nie powinien być zbyt gruby, aby nie stawiał nadmiernych oporów. Bowiem olej ma wpływ nie tylko na trwałość, ale również na hałaśliwość silnika i zużycie paliwa. Dla tych jednostek napędowych można polecić utrzymanie gatunku i jakości oleju zalecanego przez wytwórcę. Są to z reguły wysokiej jakości oleje syntetyczne z grupami specjalnych dodatków. Zmiany mogą przynieść nieoczekiwane skutki eksploatacyjne w szczególności, że przebiegi między wymianami wydłużono do 30 000 kilometrów.

Podczas eksploatacji każdy silnik zużywa olej.  W nowoczesnych jednostkach zużycie wynosi od 0,05 do 0,3 litra na 1000 km. W silnikach z większym przebiegiem zużycie wzrasta, ponieważ wyrabiają się pierścienie tłokowe i przepuszczają więcej oleju. W zimie, w czasie jazdy na krótkich dystansach zużycie oleju jest mniejsze niż latem, kiedy silnik jest ciągle gorący.