Przekładnie automatyczne

Automatyczne skrzynie biegów stają się u nas coraz popularniejsze. Występują w luksusowych samochodach europejskich i w niemal każdym amerykańskim.

Pod pojęciem "przekładnie automatyczne" mamy na myśli urządzenia składające się z przekładni hydrokinetycznej, pompy oleju i szeregu przekładni planetarnych. W potocznym języku "automatami" niekiedy nazywa się również przekładnie bezstopniowe lub zautomatyzowane mechaniczne skrzynie przekładniowe, które działają na zupełnie innej zasadzie.

Same zalety

Automatyczne skrzynie biegów mają od 3 do 7 biegów do jazdy w przód. W praktyce występuje wiele rozwiązań konstrukcyjnych automatycznych skrzyń biegów. Technologia i materiały użyte do wykonania tych skomplikowanych urządzeń zapewniają im długą żywotność. Przy prawidłowej eksploatacji naprawy mechaniczne są sporadyczne, a obsługa ogranicza się do kontroli poziomu i wymiany oleju. Dodatkowym atutem stosowania tych skrzyń jest przedłużenie przebiegów międzynaprawczych silników.

Jednak trzeba pamiętać, że pojazd wyposażony w automatyczną skrzynię biegów nie może być uruchamiany przez holowanie lub pchanie. Do rozruchu należy wykorzystać dodatkowy akumulator i specjalne przewody. Gdy na desce rozdzielczej zapali się lampka sygnalizująca stan awarii skrzyni biegów trzeba udać się do specjalistycznego warsztatu.

Jak sprawdzać

Kupując używany samochód wyposażony w automatyczną skrzynię biegów powinniśmy bardzo dokładnie poznać jego historię, a przed podjęciem ostatecznej decyzji warto zbadać zespół napędowy w stacji specjalizującej się w naprawach skrzyń automatycznych. Jest szereg objawów, które świadczą o stanie automatu, a mogą być dostrzeżone tylko przez fachowców. Należą do nich: stan techniczny elementów elektrycznych i mechanicznych, przecieki oleju z korpusu skrzyni, poziom oleju, praca dźwigni zmiany biegów oraz płynność zmiany biegów w pełnym zakresie prędkości jazdy samochodu. Ponieważ silnik i skrzynia stanowią zespół napędowy, dodatkowo warto sprawdzić, czy silnik pracuje prawidłowo bez szarpnięć i wypadania zapłonów oraz czy nie występują drgania w układzie napędowym przenoszące się na skrzynię.

Olej

Automat powinien być napełniony olejem zgodnym ze specyfikacją producenta. Olej jest cieczą roboczą w zespole hydraulicznego sterowania skrzyni, chłodzi cały zespół i smaruje uzębienia przekładni planetarnych. Olej wypłukuje także zanieczyszczenia, które osadziły się na

elementach metalowych, a te mogą być przyczyną awarii. Zmiana gatunku oleju jest możliwa jedynie w warsztacie specjalistycznym po dokładnym wyczyszczeniu wnętrza skrzyni.

Automatyczne skrzynie pojazdów wyprodukowanych począwszy od lat 90. tych były napełniane olejem syntetycznym. Jego wymiana jest przewidziana po około 100 - 120 tys. km przebiegu, ale jeśli samochód porusza się w trudnych warunkach lub jest używany na taksówce przebieg ulega skróceniu do 80 tys. km.

W najnowszych automatach przy przestrzeganiu warunków eksploatacji olej przekładniowy wystarcza na cały czas życia mechanizmów. Sprawdzanie poziomu oleju powinno być dokonywane podczas każdego przeglądu technicznego. Niedobór środka smarnego grozi uszkodzeniem skrzyni. Nadmiar oleju sprzyja jego spienieniu, powoduje wycieki, wypchnięcia uszczelek lub może przyczynić się do zniszczenia mechanizmów wewnątrz skrzyni. Podczas kontroli oleju należy uwzględniać jego temperaturę, ponieważ nagrzewając się zwiększa swą objętość. Dolewanie oleju powinno być dokonywane małymi dawkami z częstą kontrolą poziomu.

W skrzyniach jest wiele miejsc, przez które może wyciekać olej, np. uszczelka miski olejowej, uszczelki simmera lub oringi. Przyczyną stwardnienia tych uszczelek i przedwczesnej utraty szczelności jest przegrzewanie skrzyni biegów spowodowane różnymi przyczynami. Wymianę elementów uszczelniających należy powierzyć warsztatowi specjalizującemu się w naprawach automatów. Do wykonania tych operacji potrzebna jest wiedza specjalistyczna, doświadczenie i często odpowiednie narzędzia.

Temperatura

W eksploatacji automatycznych skrzyń biegów bardzo ważna jest temperatura oleju. Olej i uszczelnienia zużywają się szybciej wraz ze wzrostem temperatury wewnątrz skrzyni. Chłodnica oleju spełnia swe zadanie, jeśli jest czysta. Gdy radiator jest zapchany owadami i kurzem trzeba go delikatnie oczyścić, aby umożliwić przepływ powietrza.

Automatyczne skrzynie biegów można naprawiać, chociaż koszty remontu są często wysokie. W przypadku uszkodzenia automatów zamontowanych w “egzotycznych" markach samochodów naprawa może być trudna lub wręcz nieopłacalna.