Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Przełomowe modele Skody w ponad stuletniej historii marki - zobacz wideo i zdjęcia

Sławomir Draguła
Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)
Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)
Škoda to marka, która posiada bardzo bogatą historię. Pokazuje ją muzeum firmy w czeskim Mlada Boleslav. Odwiedziliśmy je i mieliśmy okazję poprowadzić kilka historycznych modeli Škody.
Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)
Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)

Mlada Boleslav. To tu mieści się główna fabryka samochodów Škody oraz muzeum, w którym można oglądać modele wyprodukowane przez czeskiego producenta w ciągu 117 lat działalności. Na powierzchni 1800 m kw. można zobaczyć 46 samochodów należącej do Volkswagena czeskiej marki. Pochodzą one z różnych epok - są to samochody produkowane masowo, auta rajdowe i limuzyny dla władz Czechosłowacji. 

Głównymi tematami ekspozycji są trzy aspekty: „Ewolucja", „Tradycja" i „Precyzja". Sekcja „Ewolucji" to podróż przez dzieje marki, pełną samochodów, oryginalnych dokumentów, filmów, animacji i not objaśniających. 

W sekcji „Tradycja" odwiedzającym zaprezentowane zostały pojazdy z różnych epok, które pokazują ówczesną tożsamość marki. Państwowe limuzyny, samochody produkowane masowo, auta rajdowe – żadna inna marka nie posiada tak zróżnicowanych produktów jak Škoda.

Trzeci obszar wystawy „Precyzja", odzwierciedla produkcję i renowację samochodów. Jednym z tematów przewodnich jest rola Mladá Boleslav jako centralnego miejsca wytwarzania pojazdów Škody.

Škoda Auto Museum działa przez cały tydzień, od 9:00 do 17:00. Adres to ul. Václava Klementa 294, 293 60 Mlada Boleslav. Za zwiedzanie bez przewodnika trzeba zapłacić 70 koron. Wizyta zarówno w muzeum, jak i fabryce Škody z przewodnikiem mówiącym w języku obcym to koszt 200 koron dla jednej osoby.

Zobacz też: Zlot samochodów i motocykli z PRL-u w Opolu - zdjęcia 

Kilka dni temu muzeum zorganizowało dla polskich dziennikarzy jazdy kilkoma zabytkami. Oto czym jeździliśmy.

Škoda Laurin&Klement Typ FC i 300

Kliknij, aby przejść do galerii zdjęć**

Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)
Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)

Poszczególne egzemplarze, zbudowane w liczbie 19 sztuk, różniły się pomiędzy sobą głównie jednostkami napędowymi, dopasowanymi do wymogów regulaminów poszczególnych zawodów sportowych. Wszystkie łączyła charakterystyczna linia nadwozia, zdominowana przez walcowy zbiornik paliwa umieszczony za siedzeniami załogi. Pasmo sukcesów rozpoczął sezon 1908 od zwycięstwa w klasie Hieronimusa w maratonie wytrzymałościowym Sankt Petersburg – Moskwa i jednoczesnym zdobyciu 5 piątej pozycji w klasyfikacji generalnej. Część pokonanych pojazdów konkurencji dysponowała silnikami o mocy pięciokrotnie wyższej niż L&K FC. Kolejne triumfy – i to wyłącznie tego sezonu – to złoto w rajdzie Wiedeń - Klagenfurt - Wiedeń (Rezler) i pełne podium dla kierowców L&K w Semmeringu. Typ FC (silniki dolnozaworowe) stał się fundamentem dla kolejnych pojazdów wyczynowych marki – Typów FCS (silniki górnozaworowe OHV) oraz najpotężniejszej broni – Typów FCR (silniki górnozaworowe OHC o objętości 5.7-litra i wciąż czterech cylindrach)

Laurin&Klement Typ FC
Lata produkcji: 1907-1909
Wielkość produkcji wszystkich odmian: 19 sztuk
Dane techniczne: silniki 4-cyl., 1.9-litra, prędkość maks. do 90 km/h

Škoda 1101 Tudor

Kliknij, aby przejść do galerii zdjęć**

Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)
Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)

Wywodzi się z zaprezentowanego w roku 1939 modelu Popular OHV 1101, produkowanego w czasie wojny. Ostateczny kształt konstrukcja uzyskała w roku 1945, jeszcze przed upaństwowieniem majątku firmy. Samochód przedstawiono dziennikarzom u schyłku 1945 roku. Produkcja seryjna – poprzez powojenne ograniczenia w dostępności surowców i podzespołów – nabierała stopniowo tempa w 1946 roku.

Pierwszą modernizacje modelu Tudor wprowadzono już jesienią roku 1947 – nowa osłona chłodnicy stopniowa wkraczała do standardu wszystkich odmian poczynając od wariantu bazowego, półkabrioletów i roadsterów. Od kwietnia 1949 roku wprowadzono odmianę 1102, różniącą się przede wszystkim przeniesieniem dźwigni zmiany biegów z podłogi w – modne wówczas miejsce – na kolumnę kierownicy oraz, bardziej zintegrowanym z karoserią, przednim zderzakiem. W sezonie 1950 wprowadzono nową dwuramienną kierownicę i szereg ulepszeń wnętrza.

koda 1101/1102 była od samego początku wytwarzana w odmianach dla ruchu prawostronnego i lewostronnego i wysyłana na szereg rynków zagranicznych – do Europy Zachodniej, Skandynawii, krajów Afryki, Ameryki Łacińskiej, Azji, Bliskiego Wschodu i do Australii – łącznie do 71 krajów świata. Jednakże największym eksportowym rynkiem zbytu stała się dla tego modelu Polska, do której w latach 1946-51 wysłano ponad 8 tysięcy egzemplarzy tych aut.

Škoda 1101/1102 Tudor Półkabriolet (Typ 938)
Lata produkcji: 1946 – 1951
Fabryka: Mladá Boleslav
Dane techniczne: silnik 1.1 OHV, 32 KM, 100 km/h, 8.5 l benzyny/100 km

Škoda Spartak

Kliknij, aby przejść do galerii zdjęć**

Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)
Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)

1 maja 1954 roku zaprezentowano szerokiej publiczności nowy model samochodu osobowego marki Škoda, typ 970. Konstrukcja wykorzystywała zasadnicze, sprawdzone podzespoły modeli 1101/1102, wywodzące się w linii prostej od przedwojennego Populara. Nowa Škoda miała początkowo nosić nazwę Rival, następnie Orlik, a ostatecznie nazwano ją Spartak, mimo, że oficjalnie ochrzczono ją zgodnie z jeszcze przedwojenną nomenklaturą - jako model 440 (czterocylindrowy, o mocy 40 KM).

Produkcję seryjną nowej Škody uruchomiono latem następnego roku i szybko okazało się, że przy cenie wersji Standard ustalonej na poziomie 27450 koron, samochód nie ma szans masowo zmotoryzować, zarabiających średnio nieco powyżej tysiąca koron miesięcznie, mieszkańców Czechosłowacji.

Model, zwany potocznie Spartakiem, przez lata ewoluował. Jeszcze w roku 1956 ujednolicono system zmiany biegów dla obu odmian Standard i Export, stawiając na rozwiązanie stosowane w wersji eksportowej – tj. dźwignią umieszczoną na kolumnie kierownicy. W kolejnym, 1957 roku zaprezentowano silniejszą odmianę z nadwoziem podstawowym - Škodę 445 (45 KM), sezon później - pozbawioną stałego dachu 450-tkę (dwa gaźniki, 50 KM). Od 1959 roku zbudowaną w ten sposób rodzinę pojazdów zastąpiono zmodernizowanymi modelami Octavia/Felicia. Jako ostatnia do gamy dołączyła Octavia Combi, produkowana od 1961 aż do 1971 roku. Historia pozostałych odmian zakończyła się w sezonie 1964, przed równymi 50. laty, wraz z uruchomieniem montażu modelu MB.

Škoda 440 „Spartak" (Typ 970)
Lata produkcji: 1955 – 1959
Fabryka: Mladá Boleslav, Kvasiny
Dane techniczne: silnik 1.1 OHV, moc 40 KM, prędkość max. 110 km/h, spalanie 8 l benzyny/100 km

Škoda Felicia

Kliknij, aby przejść do galerii zdjęć**

Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)
Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)

Felicia stanowiła ewolucję modelu 450, wyróżniającą się niezależnym zawieszeniem kół przednich, wzmocnioną strukturą karoserii i drobnymi ulepszeniami, w tym stylistycznymi. W 1960 roku zmieniono konstrukcję składanego dachu, wyposażając go w duże tylne okno oraz możliwość demontażu i zastąpienia twardym dachem typu hardtop. Wyjątkowy kształt tego ostatniego zaprojektował sam Giovanni Michelotti, znany projektant samochodów w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Hardtop ważył 27 kg i kosztował równowartość 5 proc. ceny pojazdu.

Najwięcej zmian wprowadzono w pojeździe w sezonie 1961 – najbardziej zauważalna z nich to obecność charakterystycznych skrzydełek na szczytach błotników tylnych. W październiku tego samego roku zaczęto produkować odmianę Super, napędzaną silnikiem o pojemności 1221 ccm i mocy 53-55 KM, zależnie od układu zasilania.

Škoda Felicia, uznawana dziś za jeden najpiękniejszych samochodów zza żelaznej kurtyny, okazała się prawdziwym hitem eksportowym. Najwięcej egzemplarzy skierowano do RFN, ale trafiała także na takie rynki jak Maroko, Wenezuela, RPA, Chile, Angola czy Kuba. W roku 1960, niewielką partię Felicii zmontowano w Irlandii. Felicia była ostatnim, produkowanym seryjnie i opracowanym bezpośrednio przez dział konstrukcyjny fabryki, kabrioletem marki.

Škoda Felicia (Typ 994)
Lata produkcji: 1959 – 1964
Fabryka: Kvasiny
Wielkość produkcji wszystkich odmian: 14 863 sztuk (Felicia oraz Felicia Super)
Dane techniczne: silnik 1.1 OHV, moc 50 KM, prędkość max. 130 km/h, średnie spalanie 9,5 l benzyny/100 km

Škoda 1000 MB

Kliknij, aby przejść do galerii zdjęć**

Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)
Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)

Genewski salon w roku 1966, był miejscem oficjalnej premiery dwudrzwiowego modelu 1000 MBX de Luxe. Samochód, budowany był od 1 października, w zakładzie Kvasiny, w którym powstawała do roku 1964 Škoda Felicia. Pozbawione słupka B nadwozie, posiadało wzmocnione ramy okien przedniego i tylnego, jak i konstrukcję dachu. Litrowy silnik, pochodzący z sedana, wyposażono na potrzeby MBX-a w dwa gaźniki, i większy stopień sprężania, co spowodowało przyrost mocy do 52 KM SAE i odczuwalną poprawę dynamiki. Do końca roku, w pracach prowadzonych prawie wyłącznie ręcznie, powstało kilkadziesiąt egzemplarzy, które przekazano do testów wiodącym pracownikom sieci Škoda. Do klientów pierwsze egzemplarze trafiły dopiero w następnym roku.

W sezonie 1968 ofertę modelu rozbudowano o wersję 1100 MBX – napędzaną powiększonym do 1107 ccm silnikiem zasilanym pojedynczym gaźnikiem. Głównym zadaniem stawianym przed modelem MBX, było przyciągnięcie do marki klientów na rynkach eksportowych, dlatego jedynie niewielka część wyprodukowanych pojazdów pozostała w Czechosłowacji. MBX bazował na czterodrzwiowym sedanie MB, wytwarzanym w fabryce macierzystej od kwietnia 1964 roku. Łącznie wyprodukowano 2517 sztuk dwudrzwiowych wersji MBX, w tym 1403 egzemplarzy dwugaźnikowych „tysiączek" i 1114 - jednogaźnikowych 1100. Wszystkich odmian rodziny MB, wyprodukowano w liczbie 349 348 sztuk a ostatni egzemplarz wyjechał z hal fabrycznych 1 sierpnia 1969 roku.

Škoda MBX (Typ 990T)

Lata produkcji: 1967 – 1969
Fabryka: Kvasiny
Następca: 110R
Wielkość produkcji wszystkich odmian: 2517 sztuk (1000 MBX oraz 1100 MBX)
Dane techniczne: silnik 1.0OHV, 52KM, 130 km/h, 8,5 l benzyny/100km

Škoda MB Rallye

Kliknij, aby przejść do galerii zdjęć**

Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)
Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)

Sportowy debiut modelu MB miał miejsce w Rajdzie Škoda w Pilznie 15 października 1964 roku. W powstałym, w roku 1966, na terenie fabryki i kierowanym przez Miroslava Hašlara dziale modyfikacji specjalnych (VZM), równocześnie przygotowano homologacje dla grup A1, A2 i B3. Występ fabrycznych załóg zakończony na wysokich pozycjach w Rajdzie Polski w 1966 roku poprzedzał kolejne laury w Austrii (1. i 3. miejsce w klasie), Rajdzie Wełtawy (zwycięstwo w klasie) i wielu innych.

W roku 1967, model MB przygotowano zgodnie z regulaminem nowej grupy B5, zastępującej B3. Zmodyfikowane silniki dysponowały mocą nawet 109 KM. Od schyłku lat 60. dział rozwoju mladoboleslawskiej fabryki, pod kierownictwem inż. Fidrmuca, prowadził prace nad nowoczesnymi silnikami OHC (Š720), przeznaczonymi, w zamyśle, do projektowanej nowej rodziny samochodów osobowych. Z uwagi na polityczne realia po 1968 r. i pod naciskami Rosjan program definitywnie skreślono.

Škoda MB Rallye
Lata produkcji: 1966-69, starty do 1973
Fabryka: Mlada Boleslav
Dane techniczne: silnik 1.3 OHV, moc 90 KM, prędkość i spalanie zależne od zastosowanej przekładni

Škoda 130 RS

Kliknij, aby przejść do galerii zdjęć**

Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)
Škoda, czyli marka z długą historią (film i zdjęcia)

W rywalizacji sportowej legendarna „erka" pojawiała się w roku 1973 roku. Coupe 110R, w obsadzie Šedivy-Janeček poczynając od Rajdu Barum zaczęło wspinać się po szczeblach sportowej kariery. Dalsze mutacje pojazdu, także z obniżoną linią dachu i boczną karoserii, np. zbudowany w trzech egzemplarzach 180RS/200RS (rok 1974, silniki 1.8-154 KM i 2.0-163 KM), czy 130 RS (od sezonu 1975, ponownie silnik OHV 1.3 112-142 KM), nie pozostawiały już na konkurencji suchej nitki. Dzieło konstruktorów Čecha, Sklenářa, Šedivego, Musala, Dvořaka, Štrobacha i innych, okazała się najlepszym samochodem wyczynowym fabryki w całej jej dotychczasowej historii.

W obsadzie Václav Blahna-Lubislav Hlávka, Skoda 130RS przywiozła złoto z rajdu Monte Carlo 1977 a następnie odniosła zwycięstwo w kategorii producentów mistrzostw Europy sezonu 1981. Te i dziesiątki innych sukcesów w zmaganiach rajdowych (seria najwyższych trofeów z RAC Rally z lat 1976-83, złoto Acropolis 1978) i torowych „erka" odnosiła zawsze w barwach fabrycznych. Ekipę „towarnich jezdców" tworzyli niezapomniani Jaroslav Bobek, Oldřichowie Horsák i Brunclik, Vlastimil Havel, Josef Srnský, Milan Žid, Milan Zapadlo, Miroslav Fousek i pozostali.

Sławomir Draguła

od 12 lat
Wideo

Stop agresji drogowej. Film policji ze Starogardu Gdańskiego

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na motofakty.pl Motofakty