Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Układ kierowniczy. Jak jest zbudowany i co się w nim psuje?

Wojciech Frelichowski
Układ kierowniczy to jeden z najważniejszych podzespołów samochodu. Jest także jednym z najbardziej awaryjnych elementów pojazdu.  fot. BMW
Układ kierowniczy to jeden z najważniejszych podzespołów samochodu. Jest także jednym z najbardziej awaryjnych elementów pojazdu. fot. BMW
Układ kierowniczy to jeden z najważniejszych podzespołów samochodu. Jest także jednym z najbardziej awaryjnych elementów pojazdu.

W zasadzie układ kierowniczy, razem z silnikiem, jest kluczowym elementem wynalazku o nazwie samochód. Dzięki silnikowi pojazd ma napęd, a dzięki kierownicy kierowca decyduje, w którą stronę pojedzie. Z kolei razem z hamulcami układ kierowniczy ma decydujący wpływ na bezpieczeństwo jazdy.

Układ kierowniczy to jeden z najważniejszych podzespołów samochodu. Jest także jednym z najbardziej awaryjnych elementów pojazdu.  fot. Newspress
Układ kierowniczy to jeden z najważniejszych podzespołów samochodu. Jest także jednym z najbardziej awaryjnych elementów pojazdu.

fot. Newspress

Tymczasem układ kierowniczy jest jednym z podzespołów najbardziej narażonych na uszkodzenia. Zły wpływ na jego działanie mają dziury i nierówności nawierzchni, ekstremalna zmiana naprężeń, a nawet zmiana temperatury otoczenia czy wilgoć. Na domiar złego niektórzy kierowcy nie przykładają wagi do okresowego przeglądu tego mechanizmu.

Hydrauliczny lub elektryczny

Trzy najważniejsze części układu kierowniczego, to kolumna kierownicy, przekładnia kierownicza i mechanizm zwrotniczy. Ten pierwszy element jest dwuczęściowym wałem biegnącym od koła kierownicy w dół, gdzie w komorze silnika łączy się przekładnią kierowniczą. Kolumna kierownicy jest dlatego dwuczęściowa, aby w razie wypadku ulec złamaniu i w ten sposób ochronić kierowcę. 

Jeśli chodzi o przekładnie kierownicze, to w większości współczesnych samochodów stosowane są przekładnie zębatkowe, zwane potocznie maglownicami. Mają poziome ułożenie względem kolumny kierownicy i są montowane głównie w autach z napędem na przednią oś. Z kolei w samochodach z napędem na tylną oś stosowane są przekładnie globoidalne, śrubowo-kulkowe lub ślimakowe (te ostatnie zazwyczaj w modelach klasy wyższej).

Układ kierowniczy to jeden z najważniejszych podzespołów samochodu. Jest także jednym z najbardziej awaryjnych elementów pojazdu.  fot. Newspress
Układ kierowniczy to jeden z najważniejszych podzespołów samochodu. Jest także jednym z najbardziej awaryjnych elementów pojazdu.

fot. Newspress

Natomiast mechanizm zwrotniczy to zespół elementów łączących koła kierowane z przekładnią. Końcówki przekładni kierowniczej są połączone z drążkami kierowniczymi, które zmieniają położenie zwrotnic i w efekcie także kół pojazdu. Poza przekładniami zębatkowymi są jeszcze przekładnie ślimakowe oraz śrubowo-kulkowe. Jednak obecnie stosowane są głównie w pojazdach użytkowych.

Dla zredukowania siły, jaką kierowca musi użyć skręcania kół samochodu standardem jest stosowanie układu wspomagania. Do niedawna był to ciśnieniowy układ hydrauliczny, w którym siłę wspomagania wytwarzała pompa (odbierająca napęd z silnika) tłocząca olej wypełniający układ.

Obecnie powoli odchodzi się od tego modelu, na rzecz układu wspomagania hydrauliczno-elektrycznego lub w pełni elektrycznego. W tym pierwszym systemie pompa wspomagania odbierająca napęd z silnika jest zastąpiona przez pompę elektryczną, która włącza się tylko podczas skrętu kół.

Natomiast w systemie w pełni elektrycznym elementy ciśnieniowe zastąpiono siłownikami elektrycznymi. W ten sposób uproszczono budowę układu (nie ma pompy, przewodów ciśnieniowych, zbiornika na olej), poprawiono jego niezawodność, obniżono jego masę, co z kolei ma wpływ na zmniejszenie zużycia paliwa. Na mniejsze spalanie wpływa też zastosowanie siłowników elektrycznych, które włączają się tylko podczas skrętu. W układzie ciśnieniowym pompa pracowała cały czas.

Awarie układu kierowniczego

Układ kierowniczy to jeden z najważniejszych podzespołów samochodu. Jest także jednym z najbardziej awaryjnych elementów pojazdu.  fot. Newspress
Układ kierowniczy to jeden z najważniejszych podzespołów samochodu. Jest także jednym z najbardziej awaryjnych elementów pojazdu.

fot. Newspress

Choć sprawność współczesnych układów kierowniczych jest coraz wyższa, nie oznacza to jednak, iż są niezniszczalne. Przeciętny użytkownik samochodu może mieć jednak problemy z zdefiniowaniu przyczyn kłopotów z układem kierowniczym, gdyż podobne objawy awarii towarzyszą całkiem odmiennym przyczynom. Na przykład szarpanie podczas skręcania połączone z drganiami kierownicy mogą być wynikiem zapowietrzenia układu. Ale przyczyną może być także uszkodzenie pompy wspomagania lub niewłaściwy naciąg paska napędu pompy.

Jeśli podczas szybkiego obracania kierownicą wyczuwalna jest nierówna siła wspomagania, to powodem może być zbyt niski poziom oleju w zbiorniku układu, zły stan przewodów ciśnieniowych lub uszkodzenie pompy wspomagania. Ta ostatnia przyczyna może też skutkować zbyt wolnym powrotem przednich kół do położenia na wprost. Jednak takie zachowanie układu kierowniczego może być również wynikiem zużycia końcówek drążków kierowniczych lub przegubów kulowych wahacza, albo niewłaściwego ustawienia geometrii kół. Wymienione objawy występują także przy trudnościach w obracaniu kierownicą.

Natomiast powodem luzu na kole kierownicy są zazwyczaj wyrobione końcówki drążków kierowniczych lub ich niewłaściwe zamocowanie. Ale może to też być uszkodzenie piasty przedniego koła lub zapowietrzenie hydraulicznego układu wspomagania.

Maglownica do regeneracji

Newralgicznym elementem układu kierowniczego jest przekładnia zębatkowa, czyli maglownica. Najczęściej spotykaną usterką tych podzespołów są wycieki, których przyczyną są uszkodzone osłony drążków kierowniczych. Tym samym do przekładni dostają się woda i piasek. W efekcie prowadzi to do korozji zębatki. Maglownica jest jednym z droższych elementów układu kierowniczego. Alternatywą dla zakupu nowej części jest regeneracja używanej części. W całym kraju jest sporo zakładów zajmujących się taką usługą, także z wysyłkowym przyjmowaniem i odbiorem regenerowanego elementu.

Cena takie usługi jest uzależniona od wielkości auta. Zazwyczaj cena regeneracji rozpoczyna się kwoty 300 zł (plus od 100-300 zł za demontaż) w przypadku auta klasy miejskiej, poprzez 400-500 zł za przekładnię do auta kompaktowego lub klasy średniej do 800 zł za regenerację przekładni w aucie klasy wyższej. Regeneracji można też poddać pompę wspomagania, którą również po wielu latach eksploatacji trapią wycieki i korozja. Ceny usługi są podobne, jak w przypadku regeneracji maglownic. Uwaga, po każdej naprawie któregokolwiek elementu układu kierowniczego należy sprawdzić geometrię kół.

Warto wiedzieć: Jak sprawdzić na policji, czy samochód nie jest kradziony?

Źródło: TVN Turbo/x-news

od 12 lat
Wideo

Stop agresji drogowej. Film policji ze Starogardu Gdańskiego

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na motofakty.pl Motofakty