Żarówki do zmiany

Większość kierowców zdecydowanie woli jazdę w dzień. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy - obok naturalnego zmęczenia i senności w nocy - są niedostateczne warunki oświetlenia drogi w nocy.

Wyniki badań pokazały, że osoba w wieku 40 lat potrzebuje do prowadzenia samochodu dwukrotnie więcej światła niż 20-latek. Osoby w wieku 55 lat powodują 2-3 razy więcej wypadków w nocy niż młodzi ludzie w wieku 25 lat. Dlatego też dobre oświetlenie jest ważne dla bezpieczeństwa jazdy oraz komfortu kierowcy.

Wielu kierowców lekceważy obowiązek dbania o należyty stan świateł. Ba - lekceważy go nawet policja. Często możemy obserwować sytuację, w której policjant z "suszarką" jest tak zaabsorbowany wyłapywaniem kierowców przekraczających dopuszczalną prędkość, że nie zwraca uwagi na samochody z ewidentnie źle ustawionymi światłami, a nawet "cyklopy" z jednym tylko sprawnym reflektorem.

Obecnie w samochodach stosuje się do oświetlania drogi wyłącznie żarówki halogenowe lub - w niektórych modelach - wyładowcze (ksenonowe). Żarówki halogenowe są wypełnione mieszaniną gazów, w skład której wchodzą najczęściej związki jodu lub bromu. Dzięki temu żarniki w drodze skomplikowanej reakcji chemicznej podlegają swego rodzaju regeneracji, co z kolei sprawia, że wydajność świetlna żarówki pozostaje w przybliżeniu taka sama podczas całego okresu jej eksploatacji. Mimo to żarnik (drut wolframowy) wewnątrz żarówki z czasem ulega stopniowemu zużyciu, zmniejszając jej moc świetlną. Dlatego co trzy lata należy wymieniać żarówki halogenowe na nowe. Przy wymianie warto jest wymieniać żarówki parami, ponieważ może się zdarzyć, że i tak druga wkrótce ulegnie przepaleniu, a ponadto uniknie się sytuacji, kiedy każde światło będzie miało inną moc i barwę.

Sama wymiana żarówek wydaje się sprawą niezbyt skomplikowaną, ale w jej trakcie należy przestrzegać kilku zasad. Przede wszystkim wkładając nową żarówkę nie wolno dotykać jej bańki. Tłuste palce pozostawiają widoczne ślady, a przy wysokiej temperaturze szkła bańki mogą powodować wżery i zmatowienia. W skrajnym wypadku różnice w rozszerzalności cieplnej miejsc zabrudzonych i czystych mogą spowodować pęknięcie szkła.

W trakcie wymiany powinno się korzystać z rękawiczek ochronnych i okularów. Może się zdarzyć, że "zapieczona" żarówka nie da się w prosty sposób wyjąć z gniazda, a manipulacje mogą spowodować zniszczenie bańki i pokaleczyć dłonie. Ponieważ gaz w żarówkach znajduje się pod wysokim ciśnieniem możliwe jest w także odpryśnięcie szkła i uszkodzenie oczu.

Po wymianie żarówki w reflektorze należy sprawdzić ustawienie świateł. Nie zawsze bowiem uda się włożyć nową żarówkę idealnie w miejsce starej. A każda drobna niedokładność przekłada się na złe oświetlanie drogi i oślepianie innych uczestników ruchu.

Zużyte żarówki powinny być w odpowiedni sposób zutylizowane, dlatego należy je składować z odpadami specjalnymi.

Eksploatacja

Na jakość źródła światła wpływa nie tylko okresowa wymiana żarówek, ale także zachowanie prawidłowych warunków eksploatacji. Nie można więc stosować żadnych nakładek (tzw. kapturów ksenonowych) nie mających atestu i obniżających moc świetlną. Nie wszyscy wiedzą, że jeśli kierowca będzie miał wypadek, a w protokóle ubezpieczeniowym złe oświetlenie pojawi się jako jedna z jego przyczyn, towarzystwo ubezpieczeniowe może odmówić wypłaty ubezpieczenia. Warto więc stosować się do wskazówek producenta samochodu zawartych w instrukcji obsługi i nie stosować innych, niż przewidziane, żarówek ani nie próbować w jakikolwiek sposób tuningować świateł. Dotyczy to zwłaszcza przeróbek wiązanych z użyciem świateł ksenonowych, które wymagają znacznie wyższego napięcia zapłonu i zasilania. Warto bowiem wiedzieć, że "ksenony" nie są typowymi żarówkami (z włóknem żarowym), ale lampami wyładowawczymi. Źródłem światła jest w nich łuk elektryczny palący się pomiędzy dwoma elektrodami. Do zapłonu tego łuku potrzebne jest wysokie napięcie o wartości od 6 do 12 kV, natomiast do podtrzymania wystarczy napięcie rzędu 85 V. Lampy ksenonowe wymagają specjalnych przetwornic zasilających oraz (zgodnie z obowiązującymi m.in. w Polsce przepisami) reflektorów wyposażonych w układ automatycznego poziomowania i urządzenie czyszczące szkła (spryskiwacz lub wycieraczki).

Zgodnie z kodeksem nie wolno także stosować żarówek o większej mocy niż 100 W. Mogą one - z powodu znacznie większego poboru prądu - powodować zapalenie się instalacji elektrycznej w samochodzie, a ponadto powodują bardzo szybkie niszczenie odbłyśnika reflektora z powodu wysokiej temperatury.

Żywotność żarówki i jej moc świetlna są zależne od napięcia zasilającego. Jeśli zwiększy się napięcie zasilające żarówkę o 5 proc., to strumień świetlny zwiększy się o 20 proc., barwa światła przesunie się w kierunku niebieskiej, ale żywotność żarówki zmniejszy się o połowę. Z tego właśnie powodu w niektórych modelach samochodów instaluje się oporniki wstępne aby napięcie zasilające nie przekroczyło wartości 13,2 V. Jeżeli napięcie jest zbyt niskie - np. instalacja elektryczna pojazdu jest niesprawna - żarnik osiąga mniejszą temperaturę i spada jasność strumienia świetlnego. Dlatego jednym z czynników istotnie wpływających na jakość i żywotność oświetlenia jest stan przewodów elektrycznych (zwłaszcza wszelkiego rodzaju złącz) oraz sprawność regulatora napięcia.

Na rynku dostępnych jest wiele żarówek samochodowych różnych producentów, wśród których można wymienić: Philipsa, Osram, Hellę, Narvę, Tungsrama. Swoje produkty oferują także firmy dalekowschodnie. O ile mają odpowiednie certyfikaty (CE, B), mogą być stosowane w pojazdach poruszających się po naszych drogach. Można je bez problemu kupić w supermarketach, na stacjach benzynowych oraz sklepach z akcesoriami samochodowymi. Ceny - w zależności od producenta i dostawcy - zaczynają się od 10 zł, a kupowane w opakowaniu z dwiema - są nawet tańsze. Koszt markowej żarówki reflektorowej może dochodzić nawet do 50 zł (np. Philips Silverstar H7 w cenie ok. 46 zł brutto).

Typy lamp halogenowych:

H1, H2, H3 - żarówki halogenowe jednowłóknowe

H4 - żarówki halogenowe dwuwłóknowe

H7 - udoskonalona wersja żarówki H1 stosowana w nowoczesnych systemach reflektorowych

HB3 - żarówki halogenowe jed­nowłóknowe (światła dalekosiężne)

HB4 - żarówki halogenowe jed­nowłóknowe (światła mijania)

H1+30/50, H4+30/50 - udoskonalone wer­sje żarówki H1 lub H4 z wypełnieniem gazem ochronnym. W tych typach żarówek żarnik jest cieńszy, dlatego może być eksploatowany w wyższej tempera­turze. Dzięki wyższej temperaturze luminacja jest większa i odbłyśnik może przesłać więcej światła w obszary ważne dla bez­pieczeństwa jazdy. Takie żarówki można stosować w miejsce żarówek dotychczasowych - mają one certyfikat dopuszczenia do eksploatacji. Zamiany żarówek na żarówki innego typu można dokonywać jedynie parami.

Źródło: Hella Polska