System tachografów cyfrowych

Tachografy analogowe stały się urządzeniami przestarzałymi technicznie. Komisja Europejska postanowiła wdrożyć nowoczesne technologicznie urządzenie - tachograf cyfrowy.

O liczbie wypadków nie decyduje tylko stan techniczny pojazdów. Statystyki mówią, że udział wypadków z takich przyczyn wynosi niespełna 3%, pozostałe spowodowane są zachowaniami uczestników ruchu drogowego. Wypadki drogowe są przedmiotem szczególnej uwagi Unii Europejskiej, zaś bezpieczeństwo ruchu drogowego jest jednym z głównych priorytetów projektów finansowanych z funduszy europejskich. Jednym z narzędzi polityki Unii w tym zakresie jest System Tachografów Cyfrowych. Rejestrowanie w pamięci urządzenia danych dotyczących trybów aktywności kierowców oraz prędkości pojazdów ograniczy łamanie przepisów w znacznie większym stopniu niż w przypadku stosowania tachografów analogowych, w których jedynym dokumentem jest papierowa tarcza tachografu, tzw. wykreskówka. Dane wymieniane pomiędzy tachografem, a czujnikiem ruchu są zaszyfrowane, zastosowano uwierzytelnianie czujnika, co w znacznym stopniu utrudni nieupoważnione ingerencje w system, a zatem zmusi kierowców do przestrzegania przepisów prawa, podnoszących bezpieczeństwo na drogach.

Ograniczenia ustawy o czasie pracy kierowców określającej maksymalne czasy nieprzerwanego prowadzenia pojazdu oraz minimalnych przerw i odpoczynku kierowcy można obecnie dość prosto "obejść"; tym łatwiej, jeżeli dzieje się to za milczącą zgodą pracodawcy. Wszystkie mankamenty w istotny sposób ograniczy tachograf cyfrowy. Rejestruje on bowiem wszystkie wspomniane wyżej dane (aktywność kierowcy, prędkość), bez możliwości ingerencji człowieka. Urządzenie "pamięta" wszystkie wykroczenia osoby prowadzącej pojazd, bez względu na to, kiedy miały miejsce.

Tachograf cyfrowy zapamiętuje bardzo wiele różnorodnych danych, które stosunkowo prostymi metodami można przesłać do komputera i wykorzystać, po ich odpowiedniej selekcji, dla potrzeb właściciela firmy. W ten sposób, bez żadnych dodatkowych czynności, jak na przykład dotychczasowe skanowanie i weryfikacja wykreskówek, można ewidencjonować i rozliczać czas pracy kierowców oraz oceniać wykorzystanie taboru samochodowego. To dość istotne ułatwienie dla przedsiębiorcy, który na bieżąco może kontrolować i planować pracę załóg pojazdów, a nawet obsługi techniczne pojazdów. Jest to na razie pierwszy etap wdrożenia systemu, który po rozszerzeniu funkcjonalności tachografów pozwoli na kompleksową obsługę informatyczną transportu.

Implementacja STC spowoduje zwiększoną możliwość egzekwowania prawa w stosunku do kierowców i przedsiębiorców transportu drogowego, co w znacznej mierze przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, ale jednocześnie może usprawnić funkcjonowanie przedsiębiorstw transportowych. Do tego celu przedsiębiorcy potrzebne będzie odpowiednie oprogramowanie. Instytut Transportu Samochodowego, w celu jak najszybszego wdrożenia takiego oprogramowania na rynek, podpisał porozumienie z firmą PC NET Service, autora programu TachoScan, przeznaczonego do automatycznej analizy i rozliczania danych z tarcz tachografów i danych z tachografu cyfrowego. Firmę tę wybrano z powodu dobrej oceny przydatności programu, przeprowadzoną przez ITS, jak i bardzo dobre opinie użytkowników, potwierdzone liczbą sprzedanych licencji. Oprogramowanie to zostało uzupełnione przez ITS o moduł pobierania danych z tachografu cyfrowego i dane te są przekazywane bez udziału użytkownika do modułów analitycznych autorstwa PC NET. W ten sposób powstało narzędzie informatyczne przydatne zarówno do pobierania danych niezbędnych do rozliczania czasu pracy kierowców, jak i do wspomagania zarządzania przedsiębiorstwem (niezależnie od tego, jakimi tachografami dysponuje przedsiębiorca).

Zgodnie z Ustawą o systemie tachografów cyfrowych główne zadania związane z wdrożeniem STC realizowane będą przez Ministerstwo Transportu, Główny Urząd Miar oraz Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych, która przez siedem lat będzie dostawcą kart elektronicznych. Informacje dotyczące procesu wydawania kart do tachografów (dla kierowców, przedsiębiorców, techników warsztatu i organów kontrolnych) znajdują się na stronach internetowych www.tachograf.pwpw.pl.

Instytut szkoli

Aktualnie istnieje duże zapotrzebowanie na szkolenia użytkowników tachografów cyfrowych - kierowców, przedsiębiorców, kontrolerów, techników warsztatów. Do szkoleń w tym zakresie przygotowany jest Instytut Transportu Samochodowego. Nasze szkolenia mają tę zaletę, że główny nacisk położono na ćwiczenia praktyczne na wszystkich homologowanych typach tachografów dostępnych aktualnie na rynku. Program i warunki szkoleń znajdują się na stronach internetowych www.its.home.pl.

Grupy są organizowane tak, aby na jedno urządzenie treningowe przypadało nie więcej niż dwie osoby. Daje to możliwość samodzielnego wykonania wymaganych czynności obsługowych przez każdego uczestnika. Instytut posiada warsztat do kalibracji i sprawdzania tachografów cyfrowych. Zapraszamy chętnych do korzystania z warsztatu ponieważ, oprócz wymaganej usługi, nasz klient uzyska wszelkie informacje niezbędne do prawidłowego korzystania z urządzenia jak i spełnienia obowiązujących przepisów. Instytut organizuje również punkt poboru danych z karty kierowcy oraz z tachografu cyfrowego, ponieważ zgodnie z przepisami dane z karty kierowcy powinny być pobierane co 21 dni, a z tachografu co 3 miesiące. Punkt ten zaczął funkcjonować w pierwszej dekadzie września br.

Opracowała: dr inż. Izabella Mitraszewska - Kierownik Zakładu Organizacji i Informatyki przy współpracy dr. inż. inż. Gabriela Nowackiego, dr. inż. Tomasza Kamińskiego

Autorzy są pracownikami Instytutu Transportu Samochodowego w Warszawie.