Co warto wiedzieć o turbo?

Obecnie najbardziej rozpowszechnionym sposobem doładowania silnika jest wykorzystanie do tego celu turbosprężarki. Urządzenie zostało wynalezione przez szwajcarskiego inżyniera Alfreda Buechi, który otrzymał na nie stosowny patent w 1905 roku. Podczas Pierwszej Wojny Światowej turbosprężarki zastosowano w silnikach Renault służących do napędu samolotów myśliwskich. W 1973 roku BMW zaprezentowało model 2002 Turbo, który był pierwszym seryjnie produkowanym autem z silnikiem z turboładowaniem na rynku europejskim. Później jednak turbosprężarki w autach osobowych zaczęto na szerszą skalę stosować  do silników wysokoprężnych, aby w ten sposób zwiększyć ich konkurencyjność pod względem osiągów w stosunku do jednostek benzynowych. Współczesny diesel praktycznie nie może się obejść bez turboładowania. Coraz częściej turbosprężarki montuje się również w silnikach benzynowych w ramach tzw. downsizingu, którego zasadą jest zmniejszenie pojemności przy jednoczesnym zwiększeniu mocy oraz ograniczeniu zużycia paliwa.

Decydując się na zakup auta z turbodoładowaniem możemy z jednej strony spodziewać się wyraźnie lepszych osiągów w porównaniu z jego wersją wolnossącą, z drugiej natomiast musimy zdawać sobie sprawę z tego, że turbosprężarka choć jest niby prostym urządzeniem, ale wykonanym za to niezwykle precyzyjnie z bardzo małą tolerancją i przez to wymaga spełnienia określonych wymogów eksploatacyjnych. Faktem jest, że konstruktorzy współczesnych turbosprężarek starają się poprawić ich odporność na niektóre niekorzystne zjawiska towarzyszące eksploatacji. I tak na przykład korpusy tych urządzeń wykonuje się ze staliwa, które lepiej znosi obciążenia cieplne niż używane wcześniej do tego celu żeliwo. Poza tym do układu chłodzenia silnika włącza się także chłodzenie turbosprężarki, a dodatkowa, elektrycznie napędzana pompa cieczy, jeszcze po wyłączeniu silnika pracuje, aby w ten sposób skuteczniej schłodzić korpus turbiny. Duży wpływ na trwałość turbosprężarki ma sam użytkownik pojazdu. To od niego przecież zależy jaki olej jest w silniku i po jakim czasie zostanie wymieniony na nowy oraz to jak korzysta z tego urządzenia. Dlatego przy zakupie używanego samochodu, którego silnik wyposażony jest turbosprężarkę należy bardzo dokładnie sprawdzić, czy nie występują w nim objawy świadczące o możliwych jej uszkodzeniach. Wszelkie wątpliwości najlepiej powierzyć fachowej ocenie.

Na co trzeba zwrócić uwagę?[/b]

Oznaki nieprawidłowej pracy turbosprężarki nie zawsze są jednoznaczne. Niemniej jednak takich sygnałów nigdy nie należy lekceważyć i trzeba natychmiast je rozszyfrować, bo nawet niewielka zwłoka może być bardzo kosztowna. Niepokojące objawy to:

- spadek mocy silnika;

- spóźniona reakcja turbiny na naciśnięcie pedału przyspieszenia;

- niebieskawe lub czarne zabarwienie spalin;

- ubytek oleju;

- obecność oleju w układzie dolotowym;

- głośna praca turbosprężarki;

- paląca się kontrolka „Check Engine”.

Przyczyny uszkodzenia turbosprężarek[/b]

Bardzo duża prędkość z jaką obracają się wirniki ( od ok. 40 000 – 50 000obr/min do 200 000 – 250 000obr/min a nawet i więcej) i jednocześnie wysoka temperatura spalin powodują, że turbosprężarki są bardzo wrażliwe na wszelkie nieprawidłowości i zakłócenia wymogów eksploatacyjnych. Do najczęściej występujących przyczyn uszkodzenia turbosprężarek można zaliczyć:

- zupełny brak lub niewystarczające smarowanie;

- zanieczyszczenia przedostające się razem z olejem;

 - brud oraz większe cząstki zanieczyszczeń przedostające się do wirujących elementów w wyniku nieszczelności w układzie dolotowym i wylotowym turbiny;

 - zwiększona temperatura spalin z powodu m.in. nieprawidłowej regulacji, nieszczelności, czy zbyt nadmiernego „podrasowania”;

 - wysokie ciśnienie doładowania;

 - nieprawidłowe działanie urządzeń i układów sterujących pracą turbosprężarki

 - wady materiałowe i wykonania w tym także nieprawidłowo przeprowadzone naprawy.

Podstawy niezawodności[/b]

 Na trwałość turbosprężarki wpływ ma wiele czynników. Przede wszystkim trzeba zapewnić jej właściwe warunki eksploatacyjne i w odpowiedni sposób się z nią obchodzić. W tym celu należy:

 - przestrzegać terminów okresowej wymiany oleju, filtrów oleju i powietrza;

 - stosować zalecany przez producenta olej oraz dobrej jakości filtry oleju i powietrza;

 - po uruchomieniu zimnego silnika nie dodawać natychmiast gwałtownie gazu, lecz zaczekać kilka - kilkanaście sekund, aż olej dotrze do wirnika turbiny i zapewni mu właściwe warunki pracy;

 - po długiej i szybkiej jeździe nie wyłączać natychmiast silnika, lecz pozwolić mu przez jakiś czas ( mniej więcej około pół minuty) popracować na biegu jałowym, w celu obniżenia temperatury turbiny i zmniejszenia do minimum obrotów wirnika – szczególnie dotyczy to turbosprężarek bez dodatkowego chłodzenia;

 - zaraz przed wyłączeniem zapłonu nie dodawać gwałtownie gazu. Powoduje to, że wirnik turbosprężarki nabiera prędkości, ale wyłączenie silnika sprawi, iż będzie się on kręcił bez dostatecznego smarowania, co szkodzi jego łożyskowaniu;

- naprawy turbosprężarki powierzać wyspecjalizowanym warsztatom.

 Koszty regeneracji[/b]

 W przypadku, gdy turbosprężarka nie ma poważnych uszkodzeń, a jedynie niewielkie luzy poprzeczne, czy osiowe, albo cieknie z niej olej podstawowa regeneracja obejmuje mycie , czyszczenie, piaskowanie zardzewiałych elementów, wymianę zestawu naprawczego (łożyska, odrzutniki olejowe, uszczelnienia, śruby, uszczelki), czyszczenie zmiennej geometrii łopatek,  ustawienie zaworu sterującego, oraz wyważanie na wyważarce komputerowej.  Koszt to ok. 600 – 800 zł.

Jeżeli uszkodzone są inne elementy turbosprężarki zwykle warsztat wycenia naprawę indywidualnie.