Dział: Klocki, Okładziny, Szczęki hamulcowe
Patronat: Fomar Borg Automotive**
Dlaczego piszczy i drga
Hałas podczas hamowania może być różnie oceniany przez użytkowników. Dla jednych może to być potwierdzenie, że hamulce pracują, innych przenikliwy hałas może irytować, a jeszcze innym może dawać sygnał, że hamulce nie działają poprawnie. W większości jednak przypadków hałas podczas hamowania wywołuje dyskomfort u kierowcy oraz pasażerów, obniżając postrzeganie jakości klocków hamulcowych, a czasami również pojazdu. W najgorszym przypadku użytkownik pojazdu wraca z „głośnymi” klockami do serwisu lub sklepu.
Drgania i hałas to dwa rodzaje procesów, które mogą towarzyszyć hamowaniu. Mogą one występować w tym samym czasie lub osobno, zależnie od zakresu częstotliwości. Drgania możemy wyczuć na pedale hamulca, a w skrajnym przypadku również na całym pojeździe. Natomiast piski to najbardziej drażniący typ hałasu podczas hamowania. Częstotliwość ich występowania mieści się w przedziale od 1 do 20kHz. Dla większości ludzi 20kHz jest granicą słyszalności a wraz z wiekiem granica ta obniża się. W wymienionym przedziale rozróżnia się 3 zakresy pisków: niskie od 1 do 3kHz, średnie od 3 do 6kHz oraz wysokie od 6 do 20kHz . Hałas poniżej 1kHz opisywany jest jako buczenie, szuranie itp.
Piski powstają podczas tarcia materiału ciernego o żeliwny element przeciwcierny i silnie zależą od budowy układu
hamulcowego oraz konstrukcji zawieszenia, dlatego problem jakości klocków hamulcowych ujawnia się zazwyczaj w pewnych typach układów hamulcowych lub pojazdów. W skrajnie negatywnym wariancie może on jednak dotyczyć szerokiej grupy wzorów klocków hamulcowych na skutek zastosowania niewłaściwego materiału ciernego.
Problem powstawania pisków dotyczy przede wszystkim zahamowań z małej prędkości oraz z lekkim naciskiem na pedał hamulca (niskie ciśnienie hamowania). W przypadku prędkości jest to granica do 40 km/h, natomiast ciśnienia hamowania w przedziale do 30 bar. W pierwszym przypadku związane jest to ze wzrostem współczynnika tarcia wraz ze spadkiem prędkości hamowania, natomiast w drugim z większą swobodą poruszania się klocka przy małych naciskach.
Kilka przyczyn
Źródła powstawania drgań i hałasu można podzielić na cztery grupy: klocek hamulcowy, tarcza hamulcowa, zacisk hamulcowy oraz warunki środowiskowe. Klocek hamulcowy może wpadać w drgania lub generować piski, jeśli właściwości jego materiału ciernego są niewłaściwe do jego zastosowania, np.: zbyt wysoka twardość, mała porowatość lub wysoki współczynnik tarcia przy małej prędkości. Źródłem pisków może być również niedotarcie klocka hamulcowego do tarczy hamulcowej w pierwszej fazie użytkowania, dlatego też ocenę hałasu należy dokonać po przejechaniu 200-300 km. Lokalne nierówności na tarczy, rowki, rant na obwodzie tarczy, bicie tarczy oraz duża sztywność tarczy to czynniki, które dokładają się do generowania hałasu oraz drgań podczas hamowania.
Kolejnym elementem w układzie hamulcowym, który przyczynia się również do generowania hałasu i drgań, jest zacisk hamulcowy. Stan prowadnic zacisku hamulcowego, zachowanie równoległości tłoczka do klocka hamulcowego oraz jakość i stan akcesoriów to główne czynniki wpływające na potencjalny hałas podczas hamowania. Spośród czynników środowiskowych rozróżnia się przede wszystkim dwa: tzw. efekt poranka, kiedy na skutek dużej wilgotności pomiędzy parą cierną tworzy się cienki wodny mikrofilm, natomiast tarcza utleniając się pokrywa się cienką warstwą rdzy. Niska wilgotność przyczynia się natomiast do powstawania pisków w szerokim zakresie pracy układu hamulcowego.
Wyzwanie dla konstruktorów
Problem pisków podczas hamowania jest wyzwaniem któremu próbuje sprostać konstruktorzy klocków oraz materiałów ciernych. Od pewnego czasu wielu producentów wprowadziło rozwiązanie, który pozwala zlikwidować generowanie drgań o wysokiej częstotliwości, a w pewnym zakresie słyszalnych pisków. Zastosowano specjalną blaszkę tłumiącą (tzw. shim), element metalowy pokryty zazwyczaj dwustronnie warstwą gumy, mocowany na płytce nośnej od strony odpychacza.
Stop agresji drogowej. Film policji ze Starogardu Gdańskiego
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?