Jak odzyskać akcyzę

Wszystko dzięki wyrokowi Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 18 stycznia 2007 roku ETS stwierdził, że obowiązujące w naszym kraju do końca listopada 2006 r. reguły opodatkowania samochodów akcyzą dyskryminowały unijne auta.

Chodzi o to, że nabywca używanego pojazdu z innego kraju Unii płacił podatek uzależniony od wieku auta. W niektórych przypadkach akcyza dochodziła do 65 proc. wartości samochodu. Tymczasem akcyza za taki sam pojazd kupiony w Polsce wynosiła 3,1 proc. i 13,6 proc. (w zależności od pojemności silnika).

ETS nakazał Polsce poprawienie przepisów i zwrot nienależnie pobranej akcyzy, czyli różnicy między faktycznie zapłaconym podatkiem a kwotą, jaka wynikałaby z zastosowania zgodnych z

prawem stawek 3,1 proc. i 13,6 proc.

Nabywcy aut już po wyroku ETS mogli składać wnioski o zwrot. Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że zrobiło tak ponad 29 tysięcy (liczba wniosków na koniec stycznia 2008 r.).

Organy podatkowe ociągały się z oddawaniem pieniędzy, tłumacząc to brakiem przepisów, na podstawie których można obliczyć kwotę do zwrotu. Dlatego Ministerstwo Finansów przygotowało projekt ustawy o zwrocie nadpłaty, który 11 marca został przyjęty przez rząd. Gdy trafi do Sejmu, prace nad nim będą się toczyć w trybie pilnym, więc ustawa ma szansę wejść w życie jeszcze przed wakacjami.

Zwrot nadpłaty przysługuje tym, którzy sprowadzili samochód mający co najmniej 2 lata. Rok produkcji liczy się jako pierwszy rok kalendarzowy.

O nadpłatę mogą się starać zarówno ci, którzy sprowadzili auto z jednego z krajów UE, jak i osoby, które nabyły auto poza Unią w okresie od 1 maja 2004 r. do 30 listopada 2006 r. Zwrot przysługuje nie tylko osobom, które faktycznie zapłaciły zawyżony podatek, ale także podatnikom, którzy nabyli sprowadzony przez kogoś innego samochód przed jego rejestracją i sami zapłacili akcyzę. To samo dotyczy spadkobierców.

W przypadku dziedziczenia zwrot przysługuje również osobom, które dostały auto z nadpłaconą akcyzą w spadku. Wynika to z przepisów Ordynacji podatkowej, które przewidują, że spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy.

Nad wystąpieniem o zwrot powinni się poważnie zastanowić podatnicy, którzy zaniżyli wartość rynkową auta. Fiskus nie będzie żądał dopłaty, ale mogą im grozić kary finansowe za podanie nieprawdy w składanej wówczas deklaracji.

Zwrotowi będzie podlegać różnica między kwotą akcyzy zapłaconą w momencie nabycia auta a kwotą akcyzy zawartą w cenie samochodu podobnego typu użytkowanego w Polsce. Ponadto zwrotowi będzie podlegać nadpłacona część VAT-u, która była naliczana od kwoty obejmującej akcyzę.

Nadpłatę obliczymy według  wzoru Z = a – n. Z to kwota nadpłaty, a – kwota faktycznie zapłaconej akcyzy, n – akcyza zawarta w cenie takiego samego pojazdu zarejestrowanego w Polsce. Fiskus zwróci pieniądze, jeśli Z będzie większe od zera.

Istotne będzie prawidłowe obliczenie wartości n. Dla samochodów osobowych o pojemności silnika powyżej 2000 cm3  n = (średnia wartość rynkowa auta : 1,22 : 1,136) x 0,136.

Dla pozostałych samochodów osobowych n = (śred-nia wartość rynkowa auta: 1,22 : 1,031) x 0,031.

Jak ustalić średnią wartość rynkową samochodu? Nie jest to zapłacona cena. Ustawa mówi, że należy przyjąć notowaną w Polsce w miesiącu powstania obowiązku podatkowego w podatku akcyzowym (jeśli tego miesiąca nie da się ustalić, to w miesiącu zapłaty podatku) średnią cenę samochodu zarejestrowanego na terytorium kraju: tej samej marki, modelu, roku produkcji oraz – jeśli można to ustalić – o podobnym wyposażeniu i stanie technicznym, co samochód nabyty w Unii. A zatem należy brać pod uwagę wartość rynkową auta w czasie, gdy była od niego płacona zawyżona akcyza.

W praktyce podaną przez podatnika wartość rynkową zweryfikuje urząd celny na podstawie cenników typu Eurotax i opinii biegłych. Podatnik, który nabył samochód uszkodzony i z tego powodu jego wartość była obniżona, musi liczyć się z koniecznością przedstawienia dokumentów potwierdzających zły stan techniczny.

Przykład obliczenia zwrotu akcyzy

Sprowadziliśmy w 2004 r. 10-letniego Volkswagena Golfa 1.6  o wartości 7700 zł. Zapłaciliśmy

300 zł akcyzy. Jaki zwrot przysługuje?

1) 7700 zł : 1,22 : 1,031 = 6121,70 zł (średnia wartość rynkowa pomniejszona o VAT i akcyzę)

2) 6121,70 zł  x 0,031 = 189,80 zł (akcyza zawarta w cenie takiego samego pojazdu zarejestrowanego w Polsce)

3) 300 zł  – 189,80 zł  =  110,20 zł (kwota akcyzy do zwrotu).

Właściciele aut, za które akcyza została lub zostanie zwrócona przed wejściem w życie ustawy, ale w kwocie niższej niż wynikająca z obliczeń według podanego wzoru, będą mieli prawo ubiegać się o oddanie różnicy.

Oprócz zwrotu części akcyzy przysługują też odsetki za okres od dnia złożenia deklaracji podatkowej i uiszczenia zawyżonego podatku, do dnia zwrotu nadpłaty. Jest jednak pewne ograniczenie: podatnik musi złożyć wniosek o zwrot najpóźniej do 30. dnia po dniu wejścia w życie przepisów o zwrocie. Jeśli zrobi to później, dostanie odsetki, ale i tak tylko za okres do 30. dnia od wejścia w życie ustawy.

Ma to zapobiec sytuacji, w której właściciele aut odkładaliby składanie wniosków o zwrot w nadziei na wyższe odsetki.

Z czym i gdzie załatwiać

Z wnioskiem o zwrot akcyzy trzeba się udać do urzędu celnego położonego najbliżej miej-sca zamieszkania. Żądanie trzeba uzasadnić (można się powołać na wyrok ETS), a do wniosku dołączyć kserokopie dokumentów, m.in. umowy kupna, dokumentów potwierdzających rynkową wartość pojazdu.

Osoby, które już wcześniej złożyły wnioski, nie będą musiały robić tego ponownie, chyba że dostały odmowę zwrotu. Wtedy mogą odwołać się od tej decyzji do wyższej instancji (dla naczelnika urzędu celnego jest nią dyrektor izby celnej) albo wnioskować o wznowienie postępowania.

Projektowana ustawa przewiduje na to miesiąc od dnia wejścia w życie jej przepisów. Urzędy celne powinny rozpatrywać wnioski w ciągu 2 miesięcy od złożenia, ale termin ten może się wydłużyć. Pieniądze mają być wypłacane w kasie urzędu celnego albo wpłacane na podane przez podatnika konto w banku.