Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Jak działają ksenony?

Jerzy Dyszy
Reflektory Ksenonowe, Fot: Hella
Reflektory Ksenonowe, Fot: Hella
Najpopularniejszym dziś rodzajem źródeł światła dla reflektorów samochodowych są żarówki halogenowe – niebyt wydajne energetycznie, ale tanie i wystarczająco trwałe. Jednak od początku lat 90. XX wieku pojawiła im się znacznie doskonalsza konkurencja w postaci lamp ksenonowych.

Lampa ksenonowa nie jest żarówką (nie ma gorącego żarnika), lecz

Reflektory Ksenonowe, Fot: Hella
Reflektory Ksenonowe, Fot: Hella

wyładowczym źródłem światła, które powstaje w łuku elektrycznym. Łuk ten zapalony jest pomiędzy elektrodami w atmosferze gazu szlachetnego (ksenonu) uzupełnionego o sole metali z grupy halogenów. Wewnątrz bańki takiej lampy panuje ciśnienie rzędu kilkudziesięciu barów. Światło widzialne emitowane jest w takiej lampie przez stożki plazmy przylegające do obu elektrod. Ma ono temperaturę barwową od 4500 do 6500 st. K czyli jest bardzo zbliżone, a nawet bardziej niebieskie od światła słonecznego.

Zaletą lampy ksenonowej jest znacznie większa energetyczna sprawność (prawie 30 proc.) emitowania światła widzialnego niż jakiejkolwiek żarówki. Typowa samochodowa żarówka halogenowa o mocy 55 W generuje o ponad połowę mniej światła widzialnego niż lampa ksenonowa o znormalizowanej mocy 35 W. Trwałość lampy ksenonowej określa się na 1550 - 2000 godzin (jest to ok. trzy razy więcej niż żarówki halogenowej), a jej wydajność spada w tym czasie bardzo nieznacznie. Lampy ksenonowe z odpowiednimi osłonami nie emitują także szkodliwego dla np. konstrukcji reflektora promieniowania ultrafioletowego.

**CZYTAJ TAKŻE


Jak świecić wydajnie i zgodnie z przepisami?
Wymiana żarówek samochodowych - na co uważać

**

Reflektory Ksenonowe, Fot: Hella
Reflektory Ksenonowe, Fot: Hella

Lampa wyładowcza ma też wady istotne w zastosowaniach motoryzacyjnych. Przede wszystkim jest droższa, a gdy uwzględnimy konieczność stosowania niezbędnego generatora - zapłonnika, wielokrotnie droższa od żarówki halogenowej. Do zapalenia łuku elektrycznego potrzebne jest wysokie napięcie (25 000 V). Po ustabilizowaniu się łuku do jego podtrzymania wystarcza napięcie rzędu kilkudziesięciu V i taką procedurę realizuje ów stabilizator.

Drugi problem to spory czas "rozpalania" łuku (pełna sprawność i jasność uzyskiwana jest dopiero po kilku sekundach), oraz spadek trwałości lampy przy zbyt częstym jej włączaniu i wyłączaniu. Jej trwałość jest duża, gdy zupełnie się jej nie wyłącza. Zatem nie bardzo nadaje się ona do świateł drogowych, z natury rzeczy często wyłączanych i włączanych z powrotem. Nie ma też możliwości zbudowania podwójnej lampy ksenonowej, na wzór żarówek dwuwłókowych, np. H4.

Tę kwestię rozwiązano konstruując tzw. reflektory biksenonowe (najczęściej o zwartej budowie soczewkowej czyli projektorowej). Wbrew nazwie mają one właśnie pojedynczą lampę ksenonową, a wokół niej znajduje się ruchoma przesłona, która odpowiednio przesuwa się i obraca, w ten sposób, by zrealizować szybką zmianę świateł z długich na mijania i odwrotnie.

Dziś lampy ksenonowe współpracują w wielu luksusowych samochodach z systemami adaptacji oświetlenia drogi do aktualnych warunków. W takich rozwiązaniach trudno już wyodrębnić światła "długie" i "mijania", bo istnieje też wiele stanów pośrednich, których obsługa powierzona jest automatyce. Reflektory doświetlające zakręty, obracające się zgodnie z torem jazdy samochodu, są już oferowane w autach niższych klas.

Lampy ksenonowe, ze względu na precyzyjnie

Na górze: światła halogenowe, na dole światła ksenonowe, Fot: Hella
Na górze: światła halogenowe, na dole światła ksenonowe, Fot: Hella

określony rozmiar elementu który generuje światło, pozwalają skonstruować kompletne reflektory wyjątkowo dobrze kontrolujące strumień wysyłanego światła. Granica światła i cienia jest bardzo wyraźna, a więc można uniknąć oślepiania jadących z przeciwka, mimo że strumień światła jest bardzo intensywny. Warunkiem jest by reflektory były dobrze ustawione oraz czyste, po to, by na szybie światło nie ulegało rozproszeniu. Dlatego przepisy europejskie wymagają, by reflektory ksenonowe (mijania) były wyposażone dodatkowo w wysokociśnieniowy system czyszczący lub wycieraczki, oraz by każdy taki reflektor miał swój automatyczny mechanizm samopoziomujący.

Wiadomo, że na rynku części zamiennych dostępne są zestawy do montażu lamp ksenonowych w reflektorach przystosowanych do żarówek halogenowych. Trzeba jednak wiedzieć, że są to zestawy niehomologowane (przynajmniej legalnie), a więc ich użycie na drogach publicznych jest niezgodne z prawem. Nawet jeżeli chcielibyśmy wyposażyć swój samochód w oryginalne reflektory ksenonowe (a wcześniej ich tam nie było), to może powstać problem, jeżeli zabraknie zestawu do ciśnieniowego lub mechanicznego mycia reflektorów.

od 12 lat
Wideo

Stop agresji drogowej. Film policji ze Starogardu Gdańskiego

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na motofakty.pl Motofakty