Kontrola drogowa. Które służby mogą kontrolować kierowców?

Dobrze wszystkim znany, charakterystyczny lizak kojarzy się zazwyczaj z funkcjonariuszami policji, których obowiązkiem według polskiego prawa jest m.in. kontrola bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz zarządzanie nim. Tymczasem nie tylko oni mogą nas zatrzymać. Służb uprawnionych do przeprowadzenia kontroli drogowej jest bowiem więcej, różnią się natomiast zakresem przywilejów i okolicznościami, w których mogą dokonać m.in. sprawdzenia pojazdu i dokumentów kierowcy. Poza policją są to:

Główny Inspektorat Transportu Drogowego

Służby te dotychczas zajmowały się przeprowadzaniem kontroli autobusów i ciężarówek, ich uprawnienia zostały jednak rozszerzone na samochody osobowe i motocykle. GITD ma prawo do sprawdzania dokumentów pojazdu i jego stanu. Poza tym mogą wystawiać mandaty i naliczać punkty karne. Funkcjonariusz zawsze musi być umundurowany. Ma on prawo zatrzymać kierowcę, który naruszył przepisy ruchu drogowego lub spowodował zagrożenie na drodze. Jeśli natomiast zachodzi podejrzenie, że kierowca spożywał alkohol lub substancje o podobnym działaniu, może on przeprowadzić kontrolę trzeźwości. Inspektorzy mogą posługiwać się urządzeniami pomiarowymi i rejestratorami.

Straż Graniczna

Również tutaj zachodzi konieczność umundurowania, poza tym jednak uprawnienia Straży Granicznej pokrywają się z uprawnieniami policji. Wbrew powszechnemu przekonaniu, kontroli może ona dokonać na terenie całego kraju, nie tylko przy przejściach granicznych. Ma prawo m.in. do legitymowania uczestnika ruchu i wydawania mu wiążących poleceń co do sposobu korzystania z drogi lub używania pojazdu, sprawdzania dokumentów wymaganych w związku z kierowaniem pojazdem i jego używaniem, sprawdzania stanu technicznego pojazdu i przeprowadzenia badania na obecność alkoholu i środków odurzających. Poza tym funkcjonariusze mogą oczywiście odmówić prawa przekroczenia granicy, np. w przypadku stwierdzenia nietrzeźwości kierującego.

Straż parku i strażnicy leśni

Gdy wjedziemy na teren lasu lub parku narodowego, również musimy mieć się na baczności. To tam bowiem skontrolować nas mogą strażnicy leśni lub parkowi. Łamiąc na tych obszarach przepisy odnoszące się do zakazu wjazdu, postoju pojazdów lub zatrzymywania się, musimy liczyć się z możliwością otrzymania mandatu. Straż uprawniona jest do skontrolowania dokumentów pojazdu i uprawnień kierowcy oraz wydawania poleceń dotyczących zachowania na drodze. Jeśli okaże się, że zatrzymany jest pod wpływem alkoholu lub substancji o podobnym działaniu, mają oni obowiązek uniemożliwić mu dalszą jazdę i wezwać policję.

Straż Miejska i Straż Gminna

Wśród najważniejszych obowiązków Straży miejskiej i gminnej jest ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych, pod czym kryje się także kontrola ruchu drogowego. Mogą oni jej dokonać, jeśli kierowca nie zastosował się do zakazu ruchu w obu kierunkach lub naruszył przepisy o zatrzymaniu lub postoju pojazdów. Strażnik przeprowadzający kontrolę musi być umundurowany oraz poinformować kierującego o powodzie zatrzymania pojazdu i okazać legitymację służbową na żądanie kierowcy. Obszar jego uprawnień zawężony jest wyłącznie do gminy, którą reprezentuje.

Żandarmeria Wojskowa

Żandarmeria Wojskowa ma prawo do zatrzymania samochodu, ale nie mają oni uprawnień do przeprowadzenia kontroli, chyba że są to pojazdy wojskowe. Jeśli jednak chodzi o cywilów, coraz częściej pojawiają się patrole mieszane, w których udział bierze także funkcjonariusz policji. Wówczas przeprowadzona może zostać pełna kontrola drogowa.

Osoby uprawnione przez zarządcę drogi

Art. 129d ustawy Prawo o ruchu drogowym stanowi, że osoby działające w imieniu zarządcy drogi mogą przeprowadzić kontrolę ruchu drogowego w obecności funkcjonariusza policji lub inspektora Inspekcji Transportu Drogowego. Dotyczy to przestrzegania przepisów o wymiarach, masie lub nacisku osi pojazdu, a także sytuacji, gdy nawierzchnia drogi zostaje uszkodzona, zniszczona lub gdy kierowca ją zanieczyszcza albo zaśmieca.

Zobacz także: Volkswagen up! w naszym teście