NIK: Straż miejska jest od patrolowania ulic a nie fotoradarów!

Urzędnicy Najwyższej Izby Kontroli sprawdzili jak pracują funkcjonariusze straży miejskich i gminnych. Wnioski? Strażnicy zamiast patrolować ulice zajmują się obsługą fotoradarów i ściganiem kierowców, przekraczających prędkość.

W wielu gminach mandaty za przekroczenie prędkości, wystawione na podstawie zdjęć z fotoradarów, to niemal 100 proc. wszystkich kar nakładanych na obywateli.

Przypomnijmy, że z początkiem 2011 r. zmieniły się uprawnienia straży miejskich. Strażnicy mogą teraz m.in. zatrzymywać samochody do kontroli. Ograniczone zostało także prawo do nakładania mandatów na podstawie zdjęć z fotoradarów. Ponieważ nie wszystkie przepisy zostały wystarczająco sprecyzowane strażnicy miejscy mogą korzystać tylko z fotoradarów umieszczonych w skrzynkach na słupach.

Kontrolerzy NIK wytykają, że polowanie na kierowców przy użyciu fotoradarów dzieje kosztem dbałości o porządek publiczny. Strażnicy powinni zajmować się przede wszystkim ochroną spokoju i porządku na terenie miast i gmin, patrolować osiedla, parki i place zabaw. Robią to jednak zbyt rzadko.

Statystyki prezentowane przez straże miejskie i gminne wykazują stały i znaczący wzrost zarejestrowanych przez nie wykroczeń. W latach 2005-2009 wyniósł on 23 procent. NIK zwraca jednak uwagę, że liczba interwencji w najważniejszej dla obywateli sprawie porządku publicznego wzrosła średnio zaledwie o 2,7 proc. Zwiększyła się za to znacząco (o blisko 200 proc.!) liczba wykrywanych przewinień komunikacyjnych. Wzrosła ona przede wszystkim w tych jednostkach, które mają na wyposażeniu fotoradary.

Przewinienia komunikacyjne to tylko jedna z 26 grup wykroczeń, które powinni ujawniać strażnicy, a są jednostki, w których 97 proc. spośród wszystkich wystawionych mandatów dotyczy wykroczeń drogowych. Większość z nich wypisywana jest na podstawie zdjęć z fotoradarów (np. w Szczecinku wykorzystywanie radaru od lipca 2007 r. spowodowało w ciągu dwóch lat wzrost liczby ujawnionych wykroczeń komunikacyjnych o 811 proc.).

Zdaniem kontrolerów NIK działania strażników nie mają znaczącego wpływu na poprawę porządku publicznego. Liczba interwencji związanych bezpośrednio z bezpieczeństwem mieszkańców zmalała w niektórych gminach nawet o 41 proc.

W tej sytuacji konieczne jest doprecyzowanie zasad pracy straży miejskiej i nadzoru nad nią. Poprawie muszą ulec procedury wewnętrzne. Ocena rzetelności i skuteczności podejmowanych interwencji jest obecnie bardzo trudna, ponieważ strażnicy źle dokumentują swoje działania. Powodem są zarówno braki sprzętowe, jak i zwykła ludzka niedbałość. Dziewięć skontrolowanych jednostek nie posiadało rejestratorów rozmów telefonicznych. Cztery kolejne miały sprzęt, ale używały go tylko w wybranych godzinach. Dyżurni nie odnotowywali zgłaszanych i podejmowanych interwencji.

Nadzór nad strażami, sprawowany przez prezydentów i burmistrzów, jest niewystarczający. Problemy są także ze ściągalnością wystawianych przez strażników miejskich i gminnych mandatów.