Przyczynienie się do wypadku

Dziecko niepodziewanie wpadające na jezdnię, grupa młodzieży wsiadająca do samochodu z pijanym kierowcą, nietrzeźwy wtaczający się pod koła – te sytuacje łączy to, że ofiara przyczyniła się do wypadku.

Przyczynieniem się jest takie zachowanie poszkodowanego, które doprowadziło do powstania wypadku drogowego lub zwiększenia jego rozmiarów. Zachowanie takie musi pozostawać w związku przyczynowym ze szkodą oraz jest obiektywnie nieprawidłowe. Może to być zarówno działanie, jak i zaniechanie, czyli niepodjęcie odpowiedniego działania, które miało wpływ na powstałą szkodę. Przyczynienie często związane jest z naruszeniem prawa, ale zdarza się, że poszkodowany prawa nie narusza, a mimo tego jego zachowanie skutkuje szkodą. Tak jest np. wtedy, gdy ktoś wsiada do auta z nietrzeźwym kierowcą.

Skutkiem przyczynienia jest obniżenie wysokości należnego odszkodowania dla osoby poszkodowanej albo w razie jest śmierci – dla jej bliskich, gdyż przepisy stanowią, że w sytuacji, gdy poszkodowany przyczynił się do powstania szkody, obowiązek naprawienia szkody (a w konsekwencji odszkodowanie) ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosowanie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

Zobacz także: Zawisza wraca do zajęć. Najpierw badania, potem wykuwanie formy

Przyczynienie określane jest procentowo, np. na 30 czy 50 proc. W praktyce skutkuje to  tym, że wszystkie wypłacane poszkodowanemu odszkodowania, zadośćuczynienia czy renty zostaną zredukowane o ten właśnie, określony procent. O stopniu przyczynienia się do szkody przeważnie decydują sądy, gdyż poszkodowani często odwołują się w takich sytuacjach od decyzji ubezpieczycieli. Wskazówek, jak należy je ustalać, dostarcza orzecznictwo, ale jasnych wytycznych, nakazujących w określonych sytuacjach przyjmować konkretny procent przyczynienia się, nie ma, a tym bardziej nie ma tabel _ _przyczynień, które by umożliwiały proste przeliczanie. Każdą sytuację ocenia się indywidualnie, inaczej brane jest pod uwagę zachowanie dziecka, inaczej dorosłego. Generalnie przy ocenie brane są pod uwagę okoliczności zdarzenia, a w szczególności stan świadomości i możliwość oceny związku między własnym zachowaniem, a doznaną szkodą. Sąd Najwyższy potwierdził, że po ustaleniu iż poszkodowany przyczynił się do powstania wypadku (lub zwiększenia jego rozmiarów) - w kolejnym kroku sąd musi uwzględnić to - zasądzając niższe odszkodowanie.

Najczęstsze przypadki przyczynień związane są z tym, że osoba poszkodowana zdecydowała się na jazdę z nietrzeźwym kierowcą, nierzadko jest to po wspólnym spożywaniu alkoholu. Inne typowe przypadki mają miejsce wtedy, gdy piesi nieprawidłowo zachowują się na drodze, np. poruszają się niewłaściwą stroną jezdni czy nie mają wymaganych odblasków. Nierzadkie przypadki to nietrzeźwi piesi leżący na drogach. Brak zapiętych pasów czy przekroczenie prędkości to kolejne sytuacje nieprawidłowych zachowań o poważnych finansowych konsekwencjach dla poszkodowanych.