Rozrusznik i alternator. Typowe usterki i koszty napraw

Typowo zimowa awaria utrudniająca odpalenie auta to kłopoty z rozrusznikiem. Ten element - jak wskazuje jego nazwa - jest podzespołem elektryczno-mechanicznym, służącym do rozruchu silnika.

Musi zakręcić

Rozrusznik najczęściej posiada silnik elektryczny prądu stałego. W autach osobowych, busach i małych dostawczakach jest on zasilany napięciem 12 V. W przypadku ciężarówek wynosi ono 24 V. To urządzenie, które pobiera najwięcej prądu ze wszystkich odbiorników w pojeździe, ale dzieje się to przez bardzo krótki okres czasu - podczas rozruchu silnika.

- Zazwyczaj to ok. 150-200 A, ale są auta, które potrzebują nawet 600 A. Wszystko zależy od mocy rozrusznika, która z kolei waha się w granicach 0,4-10 kW – wyjaśnia Kazimierz Kopeć, właściciel rzeszowskiego serwisu Bendiks.

Aby uruchomić silnik, rozrusznik musi wykonać dużo pracy. Przede wszystkim musi pokonać opory wynikające z tarcia łożysk wału korbowego, tłoków i kompresji silnika. W przypadku silników Diesla prędkość wymagana do rozpoczęcia przez nie samodzielnej pracy to 100-200 obr/min. A autach benzynowych jest niższa i wynosi zazwyczaj 40-100 obrotów. Dlatego rozruszniki stosowane w silnikach wysokoprężnych są mocniejsze.

Częściej zapalasz, szybciej zużywasz

Jak każda część w samochodzie, także rozrusznik ma swoją żywotność. W przypadku ciężarówek przyjmuje się, że jest to zazwyczaj 700-800 tys. km. W autach osobowych tylko 150-160 tys. km. Jest ona tym mniejsza, im częściej uruchamia się silnik. Pierwsze objawy uszkodzenia to kłopoty z rozruchem silnika oraz trzaski dochodzące spod maski tuż po przekręceniu kluczyka. Zazwyczaj występują w czasie niskich temperatur.

- Najczęstsze awarie to zużycie szczotek, bendiksu i tulejek. Najbardziej narażone są na nie auta, gdzie rozrusznik nie jest dostatecznie osłonięty i dostaje sie do niego mnóstwo zanieczyszczeń. To np. bolączka wysokoprężnych Fordów, gdzie brud ze zużywającego się sprzęgła i koła dwumasowego zasypuje go - tłumaczy Kazimierz Kopeć.

Bardzo często do awarii doprowadza także kierowca, który w trakcie rozruchu silnika naciska pedał gazu, a powinien wciskać pedał sprzęgła.

- To poważny problem. Normalnie w trakcie rozruchu rozrusznik kręci sie z prędkością ok. 4 tys. obrotów na minutę. Wciskając pedał gazu zwiększamy ją do ok. 10 tysięcy, co pod wpływem sił odśrodkowych może doprowadzić do mechanicznego uszkodzenia – wyjaśnia Kazimierz Kopeć.

REKLAMA
zobacz także 

Kompleksowa regeneracja rozrusznika to koszt ok. 70 zł. Cena zawiera diagnozę, czyszczenie i wymianę uszkodzonych, zużytych podzespołów. Dla porównania nowy, oryginalny rozrusznik np. do benzynowego, dwulitrowego Peugeota 406 to ok. 750 zł. Zamiennik kosztuje ok. 450 zł.

zobacz także Klimatyzacja wymaga serwisu także jesienią i zimą
Jak dbać o tą część? Mechanik przekonuje, że bardzo ważne jest utrzymywanie odpowiedniego stanu naładowania akumulatora. Szczególnie w starszych autach ważna jest także okresowa kontrola stanu tej części. Demontaż i montaż rozrusznika zawsze powinien wykonać profesjonalista, który zadba o odpowiednie wyczyszczenie jego gniazda i zamocowanie. Profesjonalne serwisy na wykonaną regenerację dają zazwyczaj półroczną gwarancję.

Bez prądu daleko nie zajedziesz

Bardzo ważnym elementem pod maską samochodu jest także alternator. To prądnica prądu przemiennego połączona z wałem korbowym za pomocą paska wielorowkowego lub klinowego, który przenosi napęd. Alternator ma za zadanie zasilić w energię instalację elektryczną samochodu oraz ładować w czasie jazdy akumulator. Magazynowany w baterii prąd jest z kolei potrzebny w czasie rozruchu, gdy alternator nie pracuje. Akumulator zasila także instalację elektryczną auta w czasie postoju, kiedy silnik jest wyłączony. Oczywiście energią wytworzoną wcześniej przez alternator.

Dlatego jego sprawne działanie jest bardzo ważne. Z uszkodzonym alternatorem auto będzie w stanie przejechać tylko taki dystans, na jaki wystarczy energii zmagazynowanej w akumulatorze.

Ponieważ alternator produkuje prąd zmienny, do jego budowy konieczne jest zastosowanie układu prostującego. To on odpowiada za otrzymanie na wyjściu z urządzenia prądu stałego. Do utrzymania stałego napięcia w akumulatorze służy natomiast jego regulator, utrzymujący napięcie ładowania na poziomie 13,9-14,2V dla instalacji 12-woltowych, oraz 27,9-28,2V dla instalacji 24-woltowych. Nadwyżka względem znamionowego napięcia akumulatora jest konieczna do zapewnienia jego ładowania.

zobacz także Światła jesienią - jak o nie zadbać?
- Najczęstsze awarie alternatorów to zużycie łożysk, pierścienia ślizgowego i szczotek regulatora. Występują częściej w autach z wyciekami z nieszczelnych układów silnika, oraz narażonych na działanie czynników zewnętrzne – np. wody czy, soli – tłumaczy Kazimierz Kopeć.

Regeneracja alternatora kosztuje ok. 70 zł. Dla porównania nowy alternator do 2,2-litrowej, wysokoprężnej Hondy Accord to ok. 2-3 tys. zł.

Do serwisu należy udać sie zawsze, kiedy podczas jazdy nie gaśnie kontrolka ładowania. Nie warto z tym zwlekać, bo po całkowitym rozładowaniu akumulatora samochód po prostu się zatrzyma - wtryskiwacze przestaną dostarczać paliwo do silnika.

Niepokój powinny budzić także odgłosy tarcia, które zazwyczaj sugerują konieczność wymiany łożysk alternatora.

Tekst i zdjęcie: Bartosz Gubernat

REKLAMA

zobacz także