Sprzęgło. Co może spowodować awarię?

Na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat przeciętna moc silnika nowoczesnych samochodów osobowych zwiększyła się z 90 do 103 kW. Jeszcze bardziej zwiększyły się momenty obrotowe wysokoprężnych silników diesla. W dzisiejszych czasach 400 Nm nie jest niczym wyjątkowym. Jednocześnie, w tym samym czasie masa pojazdu zwiększyła się średnio o 50 kilogramów. Wszystkie te zmiany skutkują coraz większym obciążeniem systemu sprzęgła, którego zadaniem jest przekazywanie mocy między silnikiem, a skrzynią biegów. Ponadto specjaliści z ZF Services zaobserwowali jeszcze jedno zjawisko: „Z powodu większej mocy silnika wielu kierowców nie zdaje sobie sprawy z masy holowanej przez nich przyczepy. Nawet jeżeli ich mocny SUV jest w stanie uciągnąć dwutonową przyczepę na nierównej drodze, taka jazda jest bardzo obciążająca dla zestawu sprzęgłowego".

Z tego powodu uszkodzenia systemu sprzęgła nie należą do rzadkości. To, co często z początku wydaje się być nieistotnym problemem, jak przykładowo: szarpanie w trakcie ruszania, może szybko skutkować kosztowną naprawą. Do uszkodzenia sprzęgła może dojść, jeżeli jest ono stale poddawane zbyt dużemu obciążeniu, np. w przypadku holowania ciężkiej przyczepy. Wynikające z nadmiernego obciążenia tarcie między tarczą sprzęgła, a pokrywą sprzęgła lub kołem zamachowym, może skutkować wystąpieniem gorących punktów. Takie gorące punkty termiczne zwiększają ryzyko wystąpienia pęknięć na powierzchniach ciernych płyty formującej sprzęgła i koła zamachowego oraz uszkodzenia powierzchni tarczy sprzęgła. Ponadto, gorące punkty mogą skutkować awarią dwumasowego koła zamachowego (DMF), ponieważ specjalny smar stosowany w DMF twardnieje pod wpływem długotrwałego oddziaływania wysokiej temperatury. W takim wypadku konieczna jest wymiana dwumasowego koła zamachowego.

Inne możliwe przyczyny awarii sprzęgła to otłuszczenia powierzchni lub obecność smaru na uszczelkach wału korbowego i na wałku skrzyni biegów. Nadmiar smaru na wałku skrzyni biegów lub na łożysku pilotującym oraz nieszczelności hydraulicznego systemu aktywacji sprzęgła często skutkują zanieczyszczeniem lub zabrudzeniem powierzchni, co z kolei może powodować zmianę w zakresie tarcia między tarczą sprzęgła a pokrywą sprzęgła lub kołem zamachowym. W związku z tym ważne jest wykonanie dokładnej analizy, w celu ustalenia źródła problemu i jego natychmiastowe usunięcie. Nawet śladowe ilości oleju lub smaru zakłócają proces płynnej aktywacji sprzęgła w trakcie ruszania.

Podczas wymiany sprzęgła istotne jest dokładne sprawdzenie sąsiednich elementów, co może zapobiec dalszym szkodom i konieczności wykonania kosztownej naprawy. W przypadku pojazdów z hydraulicznym systemem aktywacji sprzęgła problemy może sprawiać także obecność powietrza w układzie. Powodem zmiany mocy podczas ruszania mogą być także zużyte łożyska silnikowe lub nieprawidłowe ustawienie silnika. Jeżeli źródła problemu nie da się zdiagnozować w najbliższym obszarze, to istnieje konieczność wymontowania skrzyni biegów i rozłożenia sprzęgła.

Jak uniknąć dalszych problemów?

1. Najważniejsze jest zachowanie całkowitej czystości. Nawet dotknięcie powierzchni sprzęgła tłustymi rękami może skutkować jego późniejszym nieprawidłowym funkcjonowaniem.

2. Piasta sprzęgła powinna być odpowiednio nasmarowana. W przypadku nałożenia zbyt dużej ilości smaru, siły odśrodkowe spowodują rozlanie się mazi na powierzchnię sprzęgła, co może doprowadzić do awarii.

3. Przed instalacją tarczy sprzęgła, należy sprawdzić ją pod kątem bicia osiowego.

4. Aby uniknąć uszkodzenia wielowypustu piasty, podczas łączenia piast tarczy sprzęgła i wałka skrzyni biegów nie należy stosować siły.

5. Śruby zaciskowe powinny być dokręcone zgodnie z instrukcją – z wykorzystaniem układu gwiazdy oraz z zastosowaniem odpowiedniej siły rotacyjnej. Specjaliści z ZF Services zalecają dokładną inspekcję systemu rozłączania sprzęgła oraz ewentualną wymianę zużytych części. Jeżeli dany pojazd wyposażony jest w koncentryczny cylinder odbiorczy (CSC), to najczęściej musi on zostać wymieniony.

Podczas wymiany sprzęgła należy także sprawdzić elementy sąsiednie oraz obszar wokół sprzęgła. Jeżeli którykolwiek z elementów sąsiednich jest zużyty lub zepsuty, to również należy go wymienić. Wymiana takiego elementu zapobiegnie dalszym kosztownym naprawom.