Dział: Nauka, Badania - Inicjatywa na rzecz dobrych świateł samochodów

Dział: Nauka, Badania
Patronat: ITS

Związek wydaje się oczywisty: gorsze warunki jazdy, gorsza widoczność, większa wypadkowość. Natomiast w statystykach dominujące przyczyny wypadków są takie same jak za dnia: wymuszenie pierwszeństwa, nadmierna prędkość, alkohol.

Niebezpiecznie po zmierzchu
Przyczyny wypadków w postaci wad oświetlenia zajmują znikome miejsce. Czy oznacza to, że po zmierzchu kilkakrotnie wzrasta skłonność do nieprzestrzegania reguł ruchu drogowego? Oczywiście nie. Natomiast czynnik bezpieczeństwa z nim związany jest trudno mierzalny i trudno sprawdzalny. Jakość oświetlenia może być dość niska, ale pozostanie nie wykryta jako, choćby pośrednia, przyczyna wypadku. Umyka też uwadze kierowcy. Czy decydując się jednak na podróż samochodem po zapadnięciu zmroku musimy tak bardzo ryzykować? Często nie mamy wyboru, zwłaszcza gdy dzień jest krótki, a do pracy czy szkoły trzeba dojechać i wrócić. Także jako pieszy czy rowerzysta, który może być jeszcze bardziej narażony na niebezpieczeństwo wypadku drogowego.

Przepisy sprzed dziesięcioleci
Problem ze światłami ma dwojaką naturę. Pierwsza z nich to niedoskonałe przepisy i wymagania, których początki sięgają

1958 roku. Na pojazdach mogą obecnie funkcjonować równoprawnie cztery różne klasy oświetlenia o zróżnicowanych właściwościach: tradycyjne, halogenowe, ksenonowe, oraz nowoczesne systemy adaptacyjnych świateł mijania (AFS) i drogowych (ADB), przy czym możliwe jest stosowanie w reflektorach także nowoczesnych diod LED. Paradoksem jest, że właściciel najsłabszych świateł, które też najmniej oślepiają widzi najgorzej, a ponadto może być znacznie silniej oślepiany światłami wyższych generacji. Optymistyczne jest to, że większość współczesnych pojazdów oferuje dobre oświetlenie za niewygórowana cenę. Trzeba tylko o nie zadbać oraz dostosować technikę jazdy do możliwości świateł.
Warto wiedzieć, że na rynku są dostępne żarówki o nieodpowiedniej jakości, czego nie można stwierdzić wzrokiem, a co może mieć wpływ na oświetlenie i oślepianie. Istotny jest też problem części zamiennych, gdy wymieniamy reflektor np. po stłuczce, ponieważ brakuje prostej możliwości zweryfikowania jego jakości.

Wiedzieć więcej o światłach
Drugi aspekt dotyczy niewystarczającej wiedzy jak działają reflektory, jak sprawdzać ich skuteczność, jak o nie dbać i je serwisować, aby droga była jak najdalej oświetlona, a przy tym by nie oślepiać kierowców nadjeżdżających z przeciwka. I nie chodzi tu jedynie o prawidłowe ustawienie świateł, skądinąd bardzo ważne. Ważne jest jak dostosować sposób jazdy do rzeczywistych możliwości świateł, aby nie stwarzać zagrożenia dla siebie i innych uczestników ruchu. Pojawia się bardzo realne pytanie praktyczne, gdy kierowca używa tylko reflektorów swojego pojazdu z jakiej odległości jest w stanie zauważyć przeszkodę i odpowiednio zareagować - dodatkowo narażony na olśnienie światłami pojazdów nadjeżdżających z przeciwka. Związany z tym temat to korektor pochylenia świateł, urządzenie, o którym wielu kierowców nawet nie wie, a wśród pozostałych niemało jest takich, którzy używają go nieprawidłowo.

Komentarz eksperta - dr inż. Tomasz Targosiński – ekspert ds. oświetlenia pojazdów Instytut Transportu Samochodowego
Skomplikowany i często niezrozumiały system prawny dotyczący oświetlenia jest niedoskonały. Oznacza to, że w rzeczywistości jakość świateł pojazdu może znacznie odbiegać od potrzeb kierowcy – biorąc pod uwagę z jakiej odległości może on rozpoznać przeszkodę, np. pieszego rowerzystę, czy zwierzę niespodziewanie wkraczające na drogę - a następnie odpowiednio zareagować. Stanowi to także nie lada problem dla policji, biegłych i rzeczoznawców, którzy po wypadku muszą rozstrzygnąć, czy w danych warunkach kierowca miał możliwość zauważyć przeszkodę i uniknąć wypadku, czy też nie, jak też dla sądu, który rozstrzyga o winie i wydaje wyrok, niosący często poważne konsekwencje. Również kierowcy często nie zdają sobie sprawy, jak krótki może być zasięg oświetlanej drogi i próbują jeździć podobnie jak w dzień. Ważne jest, jak zadbać o światła, by służyły nam jak najlepiej.

Co zatem można i należy zrobić? Możliwych działań jest oczywiście wiele. Aby były one wszechstronne, skoordynowane, spójne, profesjonalne, a w efekcie skuteczne Instytut Transportu Samochodowego powołał Inicjatywę na Rzecz Dobrych Świateł Samochodowych.  Celem Inicjatywy jest popularyzacja wiedzy wśród kierowców, serwisantów, producentów, policji i innych służb jak właściwie zadbać o światła samochodu oraz jak ich optymalnie używać. Inicjatywa podejmuje też bardziej długofalowe działania mające na celu udoskonalenie wymagań prawnych i sposobów ich egzekwowania.