Majówka po Europie

Majówkę można uznać za początek letniego sezonu wyjazdów turystycznych. Kilka wolnych dni na początku miesiąca to doskonała okazja do wypadu za granicę, zwłaszcza gdy przejazdy po Unii Europejskiej stały się maksymalnie łatwe po wejściu Polski do strefy Schengen. Ale jadąc samochodem przez Europę, warto pamiętać, że przepisy drogowe w poszczególnych krajach mogą się istotnie różnić. Dziś podpowiadamy, na co uważać, by zasłużony wypoczynek nie skończył się poważnymi kłopotami.

Zadbaj o papiery

Przed wyjazdem z Polski koniecznie należy:

- sprawdzić ważność paszportu bądź dowodu osobistego;

- wykupić ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia;

- pozyskać europejską kartę ubezpieczenia zdrowotnego. Osoba opłacająca składkę zdrowotną w kraju, a podróżująca po UE, ma prawo do skorzystania z opieki medycznej w ramach ubezpieczenia. Taką kartę otrzymasz w swoim oddziale ZUS bezpłatnie;

- zaopatrzyć się w kartę kredytową oraz zabrać ze sobą rezerwową gotówkę pozwalającą na powrót do Polski w kryzysowej sytuacji;

- pozostawić rodzinie plan podróży i adres lub numer telefonu, pod którym będziemy osiągalni;

- jeśli będziemy podróżować z dziec­kiem, musimy wyrobić dla niego paszport lub dowód osobisty albo wpisać je do naszego paszportu;

- kierowca musi pamiętać, by zabrać ze sobą polisę OC.

Polskie prawo jazdy uprawnia do prowadzenia pojazdu w zdecydowanej większości państw europejskich (w Albanii musimy mieć międzynarodowe prawo jazdy) i zachowuje ważność do daty określonej w dokumencie lub przepisami krajowymi.

Jeśli wyjeżdżamy samochodem pożyczonym, musimy posiadać pełnomocnictwo na jego używanie za granicą.

Tzw. zielona karta nie jest wymagana w krajach Unii Europejskiej, Norwegii, Islandii, Liechtensteinie, Szwajcarii i Chorwacji. Wyjątek to Bułgaria i Rumunia. Niezbędna jest tak­że na Ukrainie, w Mołdawii i na Białorusi. Chroni ona kierowcę przed odpowiedzialnością cywilną za szkody wyrządzone innym osobom w wypadku spowodowanym z własnej winy. Problemy pojawiają się, gdy polski kierowca jest poszkodowany, dlatego powinieneś wykupić autocasco.

- Większość towarzystw ubezpieczeniowych dla wygody klientów, jeśli tylko tego zażądają, wydaje zieloną kartę bezpłatnie - mówi Katarzyna Gługiewicz z Agencji Ubezpieczeniowej Gługiewicz.

Zaplanuj podróż

Ważną czynnością jest zaplanowanie trasy przejazdu oraz postojów. Powinien to zrobić nawet doświadczony kierowca. Na stronie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (www.gddkia.gov.pl) można też sprawdzić, gdzie w Polsce natkniemy się na utrudnienia z powodu remontów dróg.

Pakując bagaże, pamiętajmy, że za tylnymi fotelami nie mogą leżeć żadne przedmioty. W razie gwałtowniejszego hamowania uderzą pasażera lub kierującego. Ciężar pozostawionego luzem przedmiotu w razie gwałtownego hamowania wzrasta nawet pięćdziesięciokrotnie. Ponadto kierowca musi widzieć, co dzieje się za nim na drodze. Dlatego tylna szyba nie może być przesłonięta.

Opłaty za drogi

- Winiety są obowiązkowe w Austrii, Czechach, Rumunii, Serbii, Słowenii, Szwajcarii, na Słowacji i Węgrzech. W Austrii to 4,40 euro za winietę 10-dniową dla samochodu osobowego. W Czechach 7-dniowa winieta kosztuje 120 koron (44,15 zł).

- We Francji, Grecji, Hiszpanii, Portugalii i Włoszech przejazdy niektórymi drogami są płatne. Wymagane są również opłaty za przejazdy niektórymi mostami i tunelami. Płacimy gotówką za każdy przejazd osobno.

- Płacimy za przejazd Eurotunelem pod kanałem La Manche z Calais do Folkestone. Czas przejazdu: ok. 35 minut; częstotliwość kursowania: co 15 minut w dzień i co 30 minut w godzinach nocnych. Nie można przewozić samochodów z instalacją gazową (LPG).

- Bezpłatnie jeździmy po drogach (również autostradami) w Niemczech. Wyjątkiem jest tunel Lubeka - Travemunde. W Berlinie, Kolonii, Hanowerze, Ilsfeld, Leonbergu, Mannheim, Reutlingen, Schwabisch-Gmund, Stuttgart i Tubingen w centrach miast obowiązują zielone strefy. Ich granice wyznaczają specjalne znaki drogowe (biały prostokąt z czerwonym kręgiem i napisem "Umwelt Zone"). Wskazują one jednocześnie rodzaje plakietek uprawniających do wjazdu. W strefie można poruszać się samochodem wyłącznie z nalepką umieszczoną na przedniej szybie, oznaczającą spełnienie normy emisji spalin. Nalepkę w cenie 5 euro można nabyć w autoryzowanych warsztatach samochodowych i na stacjach diagnostycznych w oparciu o dowód rejestracyjny pojazdu. Brak nalepki karany jest mandatem w wysokości 40 euro i 1 pkt karnym.

- W centrach dużych miast włoskich ze względu na zanieczyszczenia spalinami, obowiązuje zakaz ruchu od godz. 8 do 18. W Mediolanie strefa ekologiczna obejmuje 34 ulice w promieniu 2 km od placu Katedralnego. Opłaty zależne od emisji spalin pojazdu są pobierane od poniedziałku do piątku w godzinach 7.30 -19.30.

Co wziąć do auta

Przepisy dotyczące wyposażenia dodatkowego obowiązujące w krajach Unii Europejskiej nie są jednolite. I tak na przykład kierowcy mający w prawie jazdy wpisane obowiązkowe okulary muszą w Austrii i Hiszpanii wykazać się posiadaniem przy sobie drugiej pary szkieł.

- Kamizelki odblaskowe są kolejnym elementem dodatkowym. Założyć musi ją tak kierujący, jak i pasażerowie, jeśli na drodze będą musieli wyjść z auta. Dlatego kamizelki należy trzymać w zasięgu ręki. Brak kamizelki w pojeździe karany jest w Portugalii mandatem w wysokości 60-300 euro, a nieużywanie kamizelki odblaskowej - 120-600 euro. W Austrii mandat wyniesie 14 euro. Kamizelka musi odpowiadać normie ÖNORM EN 471 (Dyrektywa 89/686/EEC).

- Dodatkowymi elementami wymaganymi we Francji, Czechach i Niemczech jest apteczka wraz z rękawicami gumowymi. Policjanci w tych krajach będą też sprawdzali, czy w aucie jest zapasowy komplet żarówek.

- W Hiszpanii oraz Francji zaleca się posiadanie urządzenia antywłama­niowego. To może być ważne, gdy złodzieje okradną auto. Natomiast tylko dwa towarzystwa ubezpieczają auta od kradzieży poza UE. PZU jest gotowe za dodatkową opłatą ubezpieczyć samochód na terytorium Rosji, Białorusi, Ukrainy i Mołdawii. Podobnie jest w Warcie, której polisa zadziała jednak tylko w europejskiej części Rosji oraz na Białorusi, Ukrainie i w Mołdawii.

W razie wypadku

Przy kolizji, jeśli jedna ze stron przyjmuje na siebie winę, nie trzeba dzwonić po policję. Należy spisać dane sprawcy wypadku: imię, nazwisko, informacje z dowodu rejestracyjnego auta, nazwę firmy, w której sprawca jest ubezpieczony, zanotować numer polisy ubezpieczeniowej oraz okres ubezpieczenia. Jeśli winowajca ma zieloną kartę, to trzeba spisać jej numer. W protokole musi być wyraźne przyznanie się sprawcy do spowodowania kolizji.

Szkodę można zgłosić w kraju po powrocie z wakacji za pośrednictwem ośrodka informacji przy Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym.

Jeżeli są ranni, musisz bezwzględnie wezwać policję. Należy zabezpieczyć miejsce zdarzenia oraz włączyć światła awaryjne i ustawić trójkąt ostrzegawczy. W razie potrzeby trzeba wezwać służby ratunkowe. Udzielając pomocy innym, pamiętajmy, by własne auto ustawić poza jezdnią i zamknąć je. Złodzieje wykorzystują takie sytuacje. Nie wolno podpisywać żadnych dokumentów, których nie rozumiemy, nawet jeśli prosi o to policja.

Uważaj z piciem

We wszystkich krajach Unii Europejskiej obowiązuje zakaz prowadzenia rozmów przez telefon komórkowy bez zestawów słuchawkowych lub głośnomówiących. W Portugalii można za to otrzymać mandat w wysokości od 120 do 600 euro.

Jeszcze surowiej przestrzegany jest zakaz jazdy po spożyciu alkoholu - w niemal połowie krajów UE nie można mieć we krwi nawet jego śladowych ilości. Jednocześnie w wielu krajach dopuszczalna maksymalna zawartość alkoholu jest wyższa niż w Polsce - 0,5 promila. Przy stwierdzeniu zawartości alkoholu we krwi w granicach 0,5-0,8 promila we Francji grzywna wynosi od 135 euro plus 6 pkt karnych. Powyżej 0,8 prom. kierowcy grożą natychmiastowe zatrzymanie prawa jazdy na przynajmniej 72 godziny i grzywna w wysokości do 4500 euro. Kary są wyższe, jeśli w następstwie wypadku są ciężko ranni.

- W Hiszpanii prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu (powyżej 0,5 promila) karane jest grzywną w wysokości od 301 do 600 euro i zatrzymaniem prawa jazdy na okres od 3 miesięcy do 4 lat i/lub karą aresztu na 8-12 tygodni (4-6 pkt karnych); przy wyższej zawartości alkoholu we krwi kara rośnie.

- W Niemczech dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi wynosi 0,5 promila. U posiadających prawo jazdy krócej niż dwa lata oraz u osób mających mniej niż 21 lat zawartość alkoholu musi wynosić zero promili. Dotyczy to też kierowców zagranicznych. Jeżeli zostanie u nich wykryty alkohol we krwi, to karani są mandatem w wysokości 125 euro i 2 pkt karnymi.

- W Finlandii dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi to 0,5 promila. Kary za prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu są zróżnicowane, zależą od zawartości alkoholu we krwi:

- od 0,5 do 1,2 promila - grzywna w tzw. systemie dziennym (mandat zależnie od zarobków karanego, wysokość mandatu odpowiada dziennej stawce wynagrodzenia) lub kara aresztu do 6 miesięcy,

- powyżej 1,2 promila - grzywna w systemie dziennym lub kara więzienia do dwóch lat.

Ile wynoszą kary

W krajach UE kierowcy zagraniczni są zobowiązani do regulowania mandatów na miejscu. W przypadku odmowy zapłacenia mandatu policja ma prawo unieruchomić pojazd aż do momentu wpłacenia grzywny. Taryfikatory znaleźć można na stronach Polskiego Związku Motorowego (www.pzm.pl).

Wysokość mandatów jest bardzo zróżnicowana, zależy od kraju.

- Austria

Za wykroczenia drogowe policjant jest upoważniony ukarać sprawcę mandatem do wysokości 36 euro pobieranym na miejscu. W stosunku do cudzoziemców policjant ma prawo zażądać kaucji w wysokości równej mandatowi lub do 1308 euro. Odmowa złożenia kaucji może spowodować konfiskatę dóbr osobistych o wartości równej wysokości kaucji.

Przykładowe wysokości mandatów za niektóre wykroczenia drogowe:

- przekroczenie prędkości - od 11 do 65 euro, ewentualnie zatrzymanie prawa jazdy na okres trzech miesięcy,

- nieprawidłowe zatrzymanie i parkowanie - 21 euro, a w sytuacji stwarzającej niebezpieczeństwo dla innych użytkowników dróg - od 58 do 72 euro,

- wymuszanie pierwszeństwa przejazdu - od 36 do 72 euro oraz ewentualnie zatrzymanie prawa jazdy na okres trzech miesięcy.

- Czechy

Za wykroczenia takie jak: przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym o 30 km/godz. lub w terenie niezabudowanym o 50 km/godz., przejazd na czerwonym świetle, wymuszenie pierwszeństwa przejazdu, jazdę, która jest zagrożeniem dla innych uczestników ruchu, pobiera się mandaty na miejscu. Ich wysokość waha się od 2 do 5 tys. koron (1 korona = 0,14 zł).

Nowością jest wprowadzenie systemu punktów karnych w skali 1 do 7. Cudzoziemiec po otrzymaniu 12 pkt nie będzie mógł prowadzić pojazdów na terytorium Czech przez okres do jednego roku (naruszenie zakazu grozi karą od 25 do 30 tys. koron).

- Chorwacja

- przekroczenie prędkości: od 300 do 3000 kun ( 1 kuna = ok. 0,5 zł), do 3 pkt karnych,

- wymuszenie pierwszeństwa przejazdu - 500 kun,

- przejazd na czerwonym świetle - 1000 kun, 2 pkt karne,

- nieużywanie pasów bezpieczeństwa, korzystanie z telefonu bez urządzenia głośnomówiącego - 500 kun,

- nieprawidłowe parkowanie - 300-500 kun.

Policja nie zatrzymuje praw jazdy obcokrajowców, ale sporządza wpis zakazujący jazdy w Chorwacji. Policja ma prawo zatrzymać paszport turysty na 48 godz. lub do czasu uregulowania nałożonego mandatu albo stawienia się w sądzie.

- Finlandia

Kierowca reguluje mandat w banku w ciągu dwóch tygodni. Ponadto policja może zatrzymać prawo jazdy do 5 lat. Przykładowe wysokości mandatów:

- za wykroczenia mniej istotne nakładane są mandaty w wysokości od 10 do 115 euro (np. nieprawidłowe parkowanie - od 10 do 40 euro, przekroczenie prędkości do 20 km/godz. - od 70 do 115 euro),

- za poważniejsze wykroczenia nakładane są mandaty w systemie dziennym. Nie istnieje stosowany w wielu krajach taryfikator określający z góry wysokość grzywny za dane wykroczenie. Mandaty rzędu kilku tysięcy euro nie są rzadkością. Minimalny mandat to 6 euro za dzień. Za przekroczenie prędkości powyżej 20 km/godz. można spodziewać się mandatu od 8 do 28 dni, za niebezpieczne prowadzenie pojazdu - od 8 do 30 dni i kary aresztu.

- Francja

- nieopłacone parkowanie - od 11 do 35 euro,

- niewidoczne tablice rejestracyjne - od 45 do 180 euro,

- nieużywanie pasów bezpieczeństwa - od 22 do 180 euro,

- przekroczenie prędkości od 20 do 50 km/godz. - od 135 do 150 euro i ewentualnie zatrzymanie prawa jazdy na okres 3 lat,

- używanie antyradaru - 1500 euro,

- używanie telefonu komórkowego bez urządzenia głośnomówiącego - 35 euro i 2 pkt karne.

- Grecja

- przekroczenie dozwolonej prędkości - od 32,5 do 155,5 euro, przy przekroczeniu prędkości o ponad 40 km/godz. sprawa kierowana jest do sądu,

- przejazd przy czerwonym świetle - 167 euro,

- nieużywanie bądź nieposiadanie pasów bezpieczeństwa na przednich siedzeniach - 83 euro,

- nieprawidłowe parkowanie - od 34,5 do 65,5 euro.

W przypadku bardzo poważnych wykroczeń na mocy wyroku sądowego może nastąpić konfiskata pojazdu.

- Litwa

- niezapięcie pasów bezpieczeństwa - 25 litów (1 lit =1 zł),

- brak trójkąta ostrzegawczego - od 20 do 40 litów,

- nieprawidłowe parkowanie - od 50 do 100 litów,

- przekroczenie prędkości - od 20 do 500 litów oraz ewentualnie zatrzymanie prawa jazdy na okres do 6 miesięcy (przekroczenie prędkości o 50 km/godz. i więcej karane jest grzywną do 1500 litów i zatrzymaniem prawa jazdy na okres 6 miesięcy).

- Niemcy

Każdy kierowca, w tym również turysta, karany jest wg systemu punktów karnych (1-7 pkt), a dane są przesyłane do polskiej policji. Prawo niemieckie zawiera precyzyjnie określony katalog wykroczeń drogowych i wysokości kar za każde z nich, w związku z czym podejmowanie przez turystę próby dyskusji z policją drogową na temat wysokości mandatu jest bezcelowe i powoduje pogorszenie sytuacji zainteresowanego.

Odmowa uregulowania mandatu na miejscu wiąże się ze skierowaniem sprawy na drogę sądową. Policja bardzo rygorystycznie kontroluje też stan techniczny pojazdów. W przypadku stwierdzenia poważnych usterek samochodu należy liczyć się z zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego, wysokim mandatem, a także z obciążeniem kierowcy kosztami odholowania samochodu do warsztatu i innymi kosztami administracyjnymi.

Policjant ma prawo pobrać mandat gotówką do wysokości 35 euro. W przypadku cudzoziemców policja może żądać kaucji, a w przypadku odmowy - zatrzymać pojazd. Może też zatrzymać prawo jazdy i wpisać do niego okres zakazu prowadzenia pojazdu na terenie Niemiec.

Przykładowa wysokość mandatów:

- nieprawidłowe parkowanie - od 10 do 35 euro,

- przejazd na czerwonym świetle - od 50 do 200 euro,

- nieużywanie pasów bezpieczeństwa - 30 euro,

- przewożenie dzieci bez specjalnego zabezpieczenia - 40 euro,

- przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym - od 15 do 425 euro (karą dodatkową może być zatrzymanie prawa jazdy na okres od jednego do dwóch miesięcy),

- przekroczenie prędkości w terenie niezabudowanym - od 10 do 375 euro (karą dodatkową może być zatrzymanie prawa jazdy na okres od jednego do dwóch miesięcy).

- Słowacja

- nieużywanie pasów bezpieczeństwa w mieście - od 500 do 1500 koron (1 korona = ok. 0,10 zł), poza terenem zabudowanym - 1500 koron,

- jazda bez świateł mijania - od 500 do 2000 koron,

- nieprawidłowe parkowanie - 500 koron i odholowanie pojazdu,

- jazda na łysych oponach - 500 koron i nakaz przeglądu technicznego,

- używanie telefonu komórkowego podczas jazdy bez urządzenia głośnomówiącego - 2000 koron,

- przekroczenie prędkości: do 10 km/godz. - do 1000 koron, o 20 km/godz. - do 7000 koron i zatrzymanie prawa jazdy na okres do 6 miesięcy, o 30 i więcej km/godz. - do 7000 koron i zatrzymanie prawa jazdy na okres do 12 miesięcy.

Policjant ma prawo zażądać natychmiastowego uregulowania mandatu na miejscu do wysokości 2000 koron.

Przepisy regulujące przewożenie dzieci samochodem

Przepisy dotyczące sposobu przewożenia dzieci są bardzo zróżnicowane. W całej Unii Europejskiej wymagane są foteliki, ale niemal każdy kraj ma własne, nieraz dość specyficzne regulacje.

-W Niemczech dzieci o wzroście poniżej 150 cm winny być przewożone w foteliku lub specjalnym siedzisku przystosowanym do ich wymiarów.

- W Czechach dzieci o wzroście poniżej 150 cm i wadze do 36 kg mogą być przewożone jedynie w fotelikach przystosowanych do wymiarów dziecka.

- W Hiszpanii dotyczy to dzieci do lat 12 i o wzroście do 1,35 m, tak na przednim, jak i na tylnym siedzeniu. Dzieci mające powyżej 1,35 m mogą używać pasów bezpieczeństwa.

- We Francji obowiązuje zakaz przewozu dzieci do lat 10 na przednim siedzeniu, o ile nie jest wyposażone w fotelik. Złamanie przepisu kosztuje od 22 do 35 euro. Dzieci w wieku od 9 miesięcy do 4 lat winny być przewożone w tzw. fotelikach kołyskach. Obowiązuje zakaz sadzania dzieci tyłem do kierunku jazdy w samochodach wyposażonych w poduszki powietrzne.

- W Austrii dzieci do lat 14 i o wzroście do 150 cm nie mogą być przewożone na przednim siedzeniu, o ile nie jest wyposażone w specjalne urządzenie zabezpieczające lub pasy przystosowane do wymiarów dziecka. Obowiązuje przepis, według którego jedno miejsce może zajmować tylko jedna osoba, co wyklucza przewożenie dzieci na kolanach.

- W Holandii dzieci do 3 lat muszą być przewożone w specjalnie przystosowanym do ich rozmiarów foteliku wg normy ECE 44/03 lub ECE 44/04. Osoby w wieku do 18 lat i wzroście do 135 cm powinny również podróżować w specjalnie przystosowanym do ich rozmiarów foteliku spełniającym warunki tej normy.

- W Szwecji dzieci do 7 lat powinny jechać w foteliku lub na siedzeniu podwyższonym pozwalającym na używanie pasów bezpieczeństwa, zarówno z przodu, jak i z tyłu.

- W Belgii przewóz dzieci poniżej 3 lat na przednim siedzeniu pojazdu jest dozwolony w foteliku pod warunkiem, że posiada on świadectwo homologacji zezwalające na jego zamocowanie z przodu. Na tylnym siedzeniu wymagany jest fotelik przystosowany do wymiarów i wagi dziecka.

Zakaz przewozu dzieci od 3 do 12 lat na przednim i tylnym siedzeniu pojazdu, o ile nie jest wyposażone w specjalny system zabezpieczający lub pasy przystosowane do wymiarów dziecka.

- W Szwajcarii obowiązuje zakaz przewozu na przednich siedzeniach dzieci do lat 7, o ile pojazd nie jest wyposażony w specjalny fotelik dostosowany do rozmiarów dziecka. Dzieci w wieku 7-12 lat podróżujące na przednich bądź tylnych siedzeniach powinny być zabezpieczone pasami bezpieczeństwa

lub siedzieć w fotelikach.

Jak używać świateł za granicą

- Światła mijania w dzień w terenie zabudowanym nie obowiązują w Austrii, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Niemczech ani na Węgrzech, chyba że pogoda ogranicza widoczność. We Francji i Niemczech tylko zaleca się ich używanie. W Hiszpanii światła mijania obowiązkowe są podczas jazdy nocnej po autostradach i drogach szybkiego ruchu, nawet gdy są dobrze oświetlone. Dopuszcza się używanie świateł pozycyjnych w nocy, w terenie zabudowanym i na drogach jednopasmowych. W tunelach obowiązuje używanie świateł mijania. Podczas jazdy w złych warunkach atmosferycznych (mgła, deszcz, śnieg) obowiązkowo należy używać świateł przeciwmgielnych, a przy ich braku świateł mijania i pozycyjnych.

- W Niemczech światła przeciwmgielne mogą być używane, gdy widoczność jest ograniczona do 50 m. Obowiązkowo używać należy świateł mijania w tunelach.

- Węgrzy używają świateł mijania poza terenem zabudowanym, każdy pojazd silnikowy winien poruszać się przez całą dobę z włączonymi światłami.

Poradnik powstał przy wykorzystaniu informacji ze stron internetowych Biura PZM Travel, MSZ oraz MSWiA.

Ograniczenia prędkości w Europie (km/godz.)

* nie obowiązuje ograniczenie poza landem Brema