Obrotomierz. Jak odczytywać i wykorzystywać jego wskazania?

Jeśli nie patrzymy na wskazania obrotomierza, nie możemy precyzyjnie określić, z jaką prędkością obrotową porusza się wał główny silnika naszego samochodu. A warto to wiedzieć, bowiem jest to niezwykle cenna informacja. Każda jednostka napędowa ma swoją charakterystykę, która decyduje o jej zachowaniach w codziennej eksploatacji. Śledzenie obrotów silnika pozwala wykorzystać charakterystykę w taki sposób, by osiągnąć konkretne korzyści. W oparciu o obroty silnika możemy w najbardziej optymalny sposób wykorzystać dynamikę silnika podczas szybkiej jazdy, albo jechać niezwykle spokojnie i płynnie, uzyskując możliwie niskie zużyciu paliwa.

By precyzyjnie posługiwać się obrotomierzem kierowca musi mieć informacje o charakterystyce silnika. Bez takiej wiedzy obrotomierz będzie jedynie bezużytecznym elementem deski rozdzielczej. Ważne jest bowiem by znać przebieg momentu obrotowego, przebieg jego wykresu i przy jakich obrotach występuje jego maksymalna wartość. Istotne są również informacje przy jakich obrotach pojawia się moc maksymalna silnika, a także przy jakich obrotach przecinają się wykresy momentu obrotowego i mocy na wykresie charakterystyki silnika.

Podczas jazdy dynamicznej albo sportowej chodzi o utrzymywanie obrotów silnika na takim poziomie, by dysponował on jak największym momentem obrotowym. Mówiąc w dużym uproszczeniu – to właśnie moment obrotowy, a nie moc maksymalna, odpowiedzialny jest za przyspieszenia. Silnik działa najefektywniej w zakresie pomiędzy wartością obrotów momentu maksymalnego, a wartością obrotów mocy maksymalnej. Im szerszy ten zakres, tym silnik jest bardziej elastyczny. W codziennej eksploatacji oznacza to, że w tym zakresie obrotów można sprawnie przyśpieszać bez zmiany przełożenia. Taki zakres obrotów, w którym silnik ma największą zdolność pokonywania obciążeń, trzeba zatem znać i o nim pamiętać. By było łatwiej można wprowadzić znaczniki na obrotomierzu. Ideałem w procesie najbardziej efektywnego przyśpieszania jest zmiana biegów w takich momentach, by po zmianie przełożenia silnik rozpoczął przyśpieszanie od obrotów, przy których osiąga maksymalny, lub zbliżony do maksymalnego moment obrotowy. Wówczas ma najwyższą zdolność do pokonywania oporów ruchu, wywołanych masą pojazdu, tarciem, oporem powietrza. Dodatkową informacją, przekazywaną przez obrotomierz jest osiągnięcie przez silnik maksymalnych, bezpiecznych dla niego obrotów. O tym informuje czerwone pole na końcu skali oraz odcięcie zasilania w układzie wtryskowym. Praca silnika poza zakresem obrotów dopuszczalnych grozi zniszczeniem jednostki napędowej. Najczęściej dochodzi wtedy do zatarcia silnika lub urwania korbowodu.

Zobacz także: Testujemy Lexusa LC 500h

Podczas jazdy oszczędnej, z nastawieniem na jak najniższe zużycie paliwa, znajomość charakterystyki silnika również jest bardzo przydatna. Co prawda wielu kierowców wyznaje zasadę, że im wolniej obraca się wał korbowy tym mniej paliwa przepłynie przez komory spalania, ale w tym założeniu tkwi pewna pułapka. Otóż silnik nie może przekraczać pewnej dolnej, granicznej wartości obrotów na każdym z biegów. Chodzi o uniknięcie szkodliwych zjawisk, przyśpieszających znacząco zużycie łożysk głównych wału i łożysk korbowodowych. Zbyt wolna jazda to swoista pseudooszczędność. Można z powodzeniem pogodzić jazdę efektywną z niskim zużyciem paliwa, ale do tego potrzebny jest właśnie obrotomierz i znajomość charakterystyki silnika. Ideałem jest znajomość pełnej charakterystyki zewnętrznej, z wykresem zużycia paliwa (łatwo określić wówczas najkorzystniejsze obroty). Ale nawet w oparciu o wykres mocy i momentu obrotowego można wyznaczyć zakres najkorzystniejszych dla zużycia paliwa obrotów. Ich wartość to mniej więcej połowa zakresu między obrotami maksymalnego momentu i maksymalnej mocy. Utrzymywanie silnika w pobliżu tej wartości, w oparciu o wskazania obrotomierza, gwarantuje sprawną jazdę i niskie zużycie paliwa.