Tory Formuły 1: Circuit Gilles Villeneuve Montreal

Lokalizacja:

Tor został zbudowany w 1978 na sztucznej wyspie Île Notre-Dame, leżącej pomiędzy rzeką Św. Wawrzyńca, a kanałem wodnym dla transatlantyków (Voie maritime du Saint-Laurent), zmierzających w stronę Wielkich Jezior do Buffalo czy Detroit. Tor leży niemal na środku Montrealu. Do obiektu dostać się można pieszo, linią metra lub autem. Lokalny klimat można określić jako kontynentalny chłodny. Równoważą się tu wpływy klimatu atlantyckiego i kontynentalnego. W trakcie zawodów możliwe są ulewne deszcze (jak np. podczas Grand Prix w 2011 roku).

Historia i budowa:

Formuła 1 ścigała się w Kanadzie już w 1967 roku. Kanadyjczycy posiadali wówczas dwa inne tory, zdolne do przeprowadzenia zawodów tej serii. Były to obiekty Mosport International Raceway w prowincji Ontario i Mont-Treblant w prowincji Quebec. Wyścigi odbywały się na tych obiektach na przemian. Takie rozwiązanie podyktowane było napiętymi relacjami angielsko-francuskimi między obydwiema prowincjami.

Tor prawdopodobnie nie powstałby, gdyby nie splot pewnych okoliczności - wybudowanie Île Notre Dame na potrzeby wystawy światowej z 1967 roku, uznanie w latach 70. toru Mosport za zbyt niebezpieczny i kariera kanadyjskiego kierowcy Gillesa Villeneuve'a, ojca późniejszego mistrza świata z 1997 roku - Jaques’a.

Sama wyspa, ze względu na mającą odbyć się na niej wystawę, została odpowiednio wyposażona. Wybudowano na niej pełną infrastrukturę i zróżnicowane pod względem stylu budynki. Utworzono jezioro i baseny, przygotowane później pod zawody wioślarskie igrzysk olimpijskich z 1976 roku. Połączono ją z lądem kilkoma mostami. Po zakończeniu wspomnianych imprez, zagospodarowano sztuczną wyspę pod park miejski.

W 1977 roku, Kanadyjczycy, zainspirowani osiągnięciami Gillesa Villeneuve'a i jego przejściem do Formuły 1, wpadli na pomysł zbudowania nowego toru w Quebecu. Budżet był jednak napięty, a ponieważ budowa nowego obiektu wiązała się z ogromnymi kosztami i długim czasem oczekiwania, zdecydowano się na inne rozwiązanie.

Nowy tor, pierwotnie noszący nazwę Circuit Île Notre-Dame powstał przez połączenie w zamkniętą pętlę istniejących prostych odcinków dróg, położonych na sztucznej wyspie i wzbogaceniu ich o ciasne zakręty i szykany. Obiekt został zaprojektowany przez Rogera Peart'a. W ten sposób tor został oddany do użytku już w 1978 roku. W tym samym roku odbyło się też  zakończone wielkim sukcesem inauguracyjne Grand Prix Formuły 1, w którym zwyciężył nie kto inny jak Gilles Villeneuve, za kierownicą bolidu Ferrari. Villeneuve plasował się w czołówce także na kolejnych wyścigach na nowym torze. Rok później był drugi. W 1981 roku Kanadyjczyk ukończył wyścig jako trzeci, co było dobrym wynikiem, zważywszy że Villeneuve większość dystansu podczas ostatnich rund pokonał bez przedniego spojlera, nie widząc prawie niczego przed sobą, a wyścig odbywał się w deszczu. Tor nazwany został imieniem tego genialnego kierowcy, po tym, jak Villeneuve zginął podczas treningu na torze Zolder w Belgii w 1982 roku.

Obiektu nie poddawano zbyt wielu modyfikacjom. Przerwę w 1987 roku, kiedy to Grand Prix Kanady wycofano z kalendarza Formuły 1 na skutek braku sponsora, wykorzystano do utworzenia długiej prostej startowej (likwidując jeden zakręt), budowy używanego do dzisiaj kompleksu boksów i wieży kontrolnej. Do 1986 roku sponsorem była lokalna kompania browarnicza.

Tor posiada 11 trybun, oznaczonych numeracją od 1 do 34. Numeracja nie następuje regularnie po sobie. Widownie 1 i 2 zlokalizowane są przy prostej startowej, 31 i 33 dają widok na szykany. Trybuny 21, 15, 24, 34 otaczają nawrót L'Épingle ("Agrafka").  W 1994 roku ustawiono prowizoryczną szykanę z opon przy zakręcie Casino. Zrobiono to ze względu na śmiertelny wypadek Ayrtona Senny na Imoli, spowodowany uderzeniem jego bolidu
o ścianę.

Okrytym złą sławą miejscem na torze im. Gillesa Villeneuve'a nadal pozostaje ściana, niewzruszenie stojąca po zewnętrznej stronie wyjścia z ostatniej szykany, tuż przed linią startu/mety. Choć widnieje na niej przyjazny napis "Witamy w Quebec", znana jest raczej jako "Ściana Quebec" lub "Ściana Mistrzów". Jest powodem wielu wypadków. Na niej zakończyli przedwcześnie swoje wyścigi m.in. mistrzowie świata - Damon Hill, Michael Schumacher, Jacques Villeneuve. "Bliskie spotkanie" z tą szykaną przypadło w ostatnich latach Jensonowi Buttonowi (2005 rok), Juanowi Pablo Montoyi (2006 rok) i Vitantonio Liuzziemu (2007 rok). Ich bolidy zostały wtedy poważnie uszkodzone. Kamuyi Kobayashi cudem uniknął otarcia się o nią podczas kwalifikacji w 2011 roku.

Wyścig nie figurował w Formule 1 w sezonie 2009. Oficjalnym powodem wycofania wtedy wyścigu z kalendarza miały być zaległe pieniądze, które Kanadyjczycy winni byli FIA. 5 lat wcześniej problemy z organizacją Grand Prix Kanady stworzyła zmiana przepisów, zakazująca reklamowania wyrobów tytoniowych. Grand Prix udało się jednak uratować.

Charakterystyka:

Obiekt imienia tragicznie zmarłego Gillesa Villeneuve'a składa się z mieszanki długich prostych oraz wolnych szykan i zakrętów. Tor Gilles Villeneuve ma długość 4, 361 km. Liczba okrążeń toru wynosi 70. Pełny dystans do przejechania to 305,270 km. Tor posiada 4 szybkie proste, dwa naprzeciw siebie położone wolne nawroty oraz 3 miejsca nadające się do wyprzedzania (zakręty: 1 - L'Épingle; 2 - Senna; szykana przy "Ścianie Mistrzów"). Łączna liczba zakrętów wynosi 13. Maksymalna prędkość do osiągnięcia na torze przez bolidy F1 to 316-323 km/h.

Tuż po starcie bolidy muszą silnie hamować przed pierwszym, wolnym i wąskim zakrętem (przejazd na 1. biegu), który przechodzi prawie natychmiast w jeszcze węższy, długi prawy (przejazd na 2. biegu). Bolidy, po minięciu go, przyspieszają aż do pierwszej, ścinanej przez nie  szykany. Do końca 5. zakrętu prędkość utrzymuje w okolicach 254 km/h. Za zakrętem 7 następuje ponowne przyspieszenie, z którego rezygnuje się przed drugą szykaną, odpowiednio najeżdżając na tarki. Zakręt 10 ("Agrafka") jest wolnym nawrotem, przejeżdżanym z prędkością 50 km/h. Ostatnia szykana (zakręty 12 i 13) jest niebezpieczna, wręcz wyrzuca bolid na "Ścianę Mistrzów".

Tor stawia wysokie wymagania wobec hamulców, które muszą poradzić sobie z gwałtownymi hamowaniami i silników, wykorzystywanych w pełni na wyjściu z zakrętów. Opony ulegają tu gwałtownemu zużyciu. Do drogi ściśle przylegają metalowe bandy, zaś strefa bezpieczeństwa jest nikła.

Ciekawostki:

- Na linii startu/mety wymalowany jest napis z pozdrowieniem "Salut Gilles", skierowany do genialnego kierowcy - Gillesa Villeneuve'a.

- Tor w Kanadzie z pewnością zostanie zapamiętany przez polskich fanów Formuły 1, ze względu na poważnie wyglądający wypadek Roberta Kubicy (BMW-Sauber) z 2007 roku. Na szczęście, nasz kierowca wyszedł z niego prawie bez szwanku, wygrywając Grand Prix Kanady rok później z czasem 1:36:24.447 h. Zaraz za nim uplasował się kolega z teamu - Nick Heidfeld.

- Niemal normą podczas Grand Prix Kanady na torze imienia Gillesa Villeneuve'a jest to, że wielu kierowców nie dojeżdża do mety. Winne są temu awarie bolidów lub wypadki. W 2001 roku nie dotarło do mety aż 13 aut.

- Podczas kanadyjskiego Grand Prix w 1973 roku (tor Mosport) po raz pierwszy w historii wyprowadzono samochód bezpieczeństwa.

- Najszybsze okrążenie w historii toru należy do Rubensa Barrichello (1:13,622 min) i zostało wykręcone w 2004 roku.

- W 1999 roku, na Île Notre-Dame, Michael Schumacher (Ferrari) zacięcie walczył na z Miką Häkkinenem (McLaren-Mercedes). Nie wytrzymał jednak presji i uderzył w bandę podczas pokonywania ostatniego zakrętu.

- Na kanadyjskim torze, Schumacher dwukrotnie stawał na podium wraz ze swoim bratem, reprezentującym przeciwną drużynę (Williams-BMW) - w 2001 i 2003 roku.