„Na prochach” za kierownicą

Według wyników uzyskanych podczas trwającego programu bezpieczeństwa ruchu DRUID, polscy kierowcy coraz częściej wsiadają za kółko po narkotykach.

DRUID (Driving Under the Influence of Drugs, Alcohol and Medicines - Prowadzenie pojazdu pod wpływem narkotyków, alkoholu i lekarstw), to największy obecnie prowadzony program naukowo-badawczy w Unii Europejskiej na temat bezpieczeństwa ruchu drogowego, w którym bierze udział 19 krajów członkowskich, 37 różnych instytucji oraz ponad 200 ekspertów.

Celem programu jest diagnoza problemu, oraz ustalenie progów dla różnych nielegalnych substancji psychoaktywnych, powyżej których prowadzenie pojazdu powinno być zakazane. Ponadto badania umożliwiają ocenę i wybór najlepszych metod wykrywania takich substancji w organizmie kierowców oraz określenie strategii działania wobec osób zatrzymanych za prowadzenie pojazdu po zażyciu zakazanej substancji psychoaktywnej.

W Polsce badania DRUID wykonane zostały przez pracowników Instytut Transportu Samochodowego i policję drogową przy okazji rutynowych kontroli stanu trzeźwości. Kierowcy zatrzymywani byli do kontroli losowo, a następnie po wyrażeniu zgody - proszeni o przekazanie próbki śliny. Przy okazji przeprowadzano krótki, pięciominutowy wywiad, podczas którego pytano o podstawowe dane (wiek, staż za kierownicą itp.) i doświadczenia ze stosowaniem różnych substancji psychoaktywnych. Udział kierowców w badaniach był anonimowy.

Zebrane podczas badań próbki zostały przekazane do Instytutu Ekspertyz Sądowych, gdzie przeprowadzono badania toksykologiczne. W dostarczanej próbce śliny szukano blisko 30 różnych substancji, o których wcześniej wiedziano, że mogą wpływać na sprawność kierowcy.

W badaniach uczestniczyli jedynie kierowcy samochodów osobowych i dostawczych (do 3,5 t). W ciągu 2 lat realizacji badań policja drogowa zatrzymała 4328 kierowców z pośród których 4276 zgodziło się wziąć udział w programie DRUID. W grupie tej 3860 (90,3 proc.) kierowców prowadziło samochody osobowe, a 386 (9 proc.)- samochody dostawcze. 

Wśród 4303 zbadanych alkosensorem kierowców, stężenie alkoholu przekraczające dopuszczalny w Polsce limit stwierdzono u 44 osób (1,02 proc. ogółu zbadanych kierowców). Połowa z nich popełniła wykroczenie (stężenie alkoholu pomiędzy 0,2 a 0,5 promila), a druga połowa - przestępstwo (stężenie alkohol powyżej 0,5 promila).

Jeżeli wstępnie przyjmiemy, że w Polsce prawo jazdy kategorii B posiada ok. 13 mln osób, to dane te oznaczają, że po polskich drogach po spożyciu alkoholu porusza się ok. 130 tys. kierowców samochodów dostawczych i osobowych.

W grupie 4026 przeanalizowanych toksykologicznie osób legalne i nielegalne narkotyki znaleziono u 102 osób (2,53 proc. ogółu zbadanych kierowców).  Stosując przyjęte wcześniej oszacowania można powiedzieć, że po polskich drogach porusza się ok. 330 tys. kierowców prowadzących pojazd po spożyciu substancji psychoaktywnej innej niż alkohol.

Najpopularniejszymi nielegalnymi substancjami są  tetrakanabinole (m. in. marihuana, haszysz) i amfetamina. Niepokój budzi skala rozpowszechnienia substancji psychoaktywnych w populacji kierowców. We wcześniejszych badaniach  z 2006 r. ok. 1 proc. kierowców przyznało, że w ciągu ostatniego roku prowadziło pojazd po zażyciu narkotyków. Wyniki zebrane podczas badań DRUID na populacji kierowców są także wyższe od wyników zgromadzonych w ramach Diagnozy Społecznej zrealizowanej przez zespół prof. Janusza Czapińskiego. W badaniach tych (badania reprezentatywne dla 20 312 dorosłych Polaków powyżej 16 roku życia) jedynie 1 proc. respondentów przyznał, że w ciągu ostatniego roku zażywało narkotyki.

Realizacja programu rozpoczęła się 15 października 2006 roku, a jego zakończenie planowane jest na drugą połowę 2011 roku.

Źródło: Instytut Transportu Samochodowego