Tory Formuły 1: Shanghai International Circuit

Lokalizacja:

Grand Prix Chin odbywa się na torze w Szanghaju, a dokładniej blisko miasteczka Anting, przynależącego do Jiading - jednego z szanghajskich dystryktów przemysłowych - oddalonego o około 40 km od centrum blisko 30-milionowej metropolii. Jiading jest m.in. siedzibą koncernu samochodowego SAIC.

Dotarcie do toru położonego na północny zachód od szanghajskiego Placu Ludowego zajmuje około godziny jazdy z centrum miasta. Tor jest bardzo ciekawym, na wskroś nowoczesnym i zbudowanym z rozmachem obiektem sportowym, zaprojektowanym przez Hermana Tilke, niemieckiego byłego kierowcę wyścigowego
i architekta, odpowiedzialnego za wygląd większości nowych torów F1.

Historia i budowa:

Przygotowania do przeprowadzenia wyścigu F1 w Chinach zostały rozpoczęte przez chiński rząd już na początku lat 90. Pierwotnie wyścig miał być zlokalizowany na nowo wybudowanym obiekcie w mieście Zhuhai w prowincji Guangdong na południu kraju (blisko Specjalnego Regionu Administracyjnego Macau).

Choć nowy tor (4,319 km długości), będący torem ulicznym, zaprojektowanym przez australijską firmę Kinhill Engineers - tę samą, która stworzyła tor w australijskim Adelaide - służył już od 1993 roku i został umieszczony wstępnie w kalendarzu F1 na rok 1999, ze względu na niespełnienie wszystkich wymaganych standardów bezpieczeństwa, FIA anulowała później swą decyzję, skreślając go z listy.

Decyzja ta nie zmieniła jednak zamiarów rządu chińskiego zaproszenia F1 do siebie. Podjęto więc wszelkie kroki, które uczyniłyby to możliwym. Tymi krokami było przygotowanie i przeprowadzenie budowy kolejnego obiektu, zgodnie ze standardami na nowe millenium. Aby sprostać zadaniu zatrudniono niemieckich architektów Hermana Tilke i Petera Wahla, którzy, przestrzegając kilku narzuconych im reguł, zaprojektowali tor w kształcie chińskiej litery "shang", oznaczającej "wysoko", "powyżej" lub "sukces". "Shang" jest też literą w nazwie miasta Szanghaj i opisuje klasę atomowych łodzi podwodnych (klasa 093).

Budowa trwała 18 miesięcy, zatrudniono tysiące robotników i inżynierów. W 2004 roku, kiedy to obiekt został oficjalnie ukończony, był najdroższym torem, po którym miała ścigać się F1, kosztującym, jak podają źródła, od 240 mln do 450 mln dolarów. Dopiero tor w Abu Dhabi odebrał mu ten tytuł.

Wysokie koszty budowy Shanghai International Circuit wynikały po części z charakterystyki terenu, na którym miał się znaleźć. Były to miejscowe trzęsawiska, a dokładniej tereny przyległe do delty rzeki Jangsekiang. Mówi się, że pod budowę trasy zużyto roczne krajowe zasoby polistyrenu.

Wykorzystano około 80 000 betonowych słupów, stabilizujących budowany obiekt. Budynki przyległe do toru odwoływać miały się do dziedzictwa kultury chińskiej i architektury m.in. zabytkowego ogrodu Yu Yuan w mieście.

Tor posiada 16 zakrętów (7 lewych, 9 prawych) i dwie proste, przy czym ostatnia z nich (między 13. a 14. zakrętem) jest dłuższa i stwarza lepsze możliwości wyprzedzania. W czasie Grand Prix zawodnicy pokonują 56 rund Shanghai International Circuit, zaś dystans samego wyścigu wynosi 305,066 km.

Najciekawszym wyzwaniem są zakręty, a każdy z nich - zupełnie różny - biegnie pod innym kątem, co wymaga każdorazowo zmiany strategii ich pokonywania, a przede wszystkim ciągłego zwalniania. Dla przykładu, zakręty od 1 do 3 układają się w tzw. "ślimaka", zwijając się pod kątem 270 stopni względem prostej startowej i stopniowo się zwężając, by odbić nagle w przeciwnym kierunku, tworząc zakręt numer 4.

Tor w Szanghaju gości wiele innych - oprócz Grand Prix Formuły 1 - imprez, zarówno lokalnych jak i międzynarodowych, choć w ostatnich latach ich ilość się zmniejsza.

Lokalnie, jest miejscem prezentacji nowych modeli samochodów dla klientów. W wymiarze międzynarodowym organizowane były na nim imprezy takie jak MotoGP (która wycofała się z toru po 2008 roku), (nieistniejąca już) A1GP , V8-Supercars (jednorazowy występ w 2005 roku), GP2,  oraz pokazy im towarzyszące (jak np. "V-day" - mający miejsce w 2009 roku przed wyścigiem Formuły 1, by uczcić wprowadzenie aut marki Cadillac na rynek chiński).

Na chwilę obecną tor w Szanghaju, który przed sezonem 2011 borykał się z zapadaniem zakrętów, a wcześniej ogłaszał nawet bankructwo, obsługuje nie tylko coraz mniej imprez sportowych. Dała się też zaobserwować tendencja spadkowa gości odwiedzających to miejsce. Nowa polityka cenowa biletów oraz wyścig Formuły 1 w 2012 roku mają tę niekorzystną sytuację odmienić.

Charakterystyka toru:

Ruch po torze odbywa się zgodnie ze wskazówkami zegara. Tor uznawany jest za wymagający i szybki (55% okrążenia na "pełnym gazie"). Wyzwanie dla kierowców stanowi szczególnie pierwsza kombinacja zakrętów (szybko zmieniające się przeciążenia w kombinacji 3,6 G - 1,8 G - 2,1 G), rozpędzanie się i gwałtowne schodzenie z prędkości, zwężająca się jezdnia i niesprzyjająca, morska pogoda.

Na prostej startowej kierowcy rozpędzają się do 305 km/h, by wychodząc z 3 zakrętu osiągać około 107 km/h. Po ponownym przyspieszeniu znów zwalniają, pokonując zakręt 6 z prędkością 105 km/h. Zakręt 14 oznacza kolejne drastyczne zwolnienie do 88 km/h. Shanghai International Circuit wymaga oszczędzania ogumienia lub posiadania zapasu (najczęściej mieszanka miękka lub średnio-twarda). Właśnie zużyte ogumienie było przyczyną wypadku Lewisa Hamiltona (McLaren-Mercedes) w 2007 roku, kiedy to wjechał do pułapki żwirowej, przy zjeździe do alei serwisowej.
Wspomniana kombinacja pierwszych czterech zakrętów jest szczególnie zdradliwa w miejscu zakrętu nr 1, którego szczyt jest widoczny dla kierowców dopiero na ostatnich metrach podjazdu. Później kierowcy walczą z podsterownością samochodów. Szybkimi zakrętami są numery 7 i 8. Na 11 i 12 znów należy mocno zwolnić. Zakręt 13 wywołuje dużą podsterowność. Nawrót 14. jest idealny do wyprzedzenia konkurentów. Ostatni zakręt (16) bywa złudny, ze względu na nierówność nawierzchni i przeciążenie (2,7 G ze względu na dziwny kąt "odbicia" zakrętu). Wymaga wejścia weń na odpowiednich obrotach silnika, na 3. biegu.

Pogoda może zaskoczyć, choć nie jest tak nieprzewidywalna jak na obiekcie Sepang. Kierowcy mogą spodziewać się zarówno gradu i deszczu, słońca, jak i bardzo niskich temperatur (kilka st. Celsjusza "na plusie"). Wyścig w 2006 roku i 2009 roku odbywał się w czasie ulewy.

Charakterystyka toru wymusza ustawienie bolidu pomiędzy średnim stopniem docisku (na który zespoły decydują się kosztem obniżenia prędkości maksymalnej), a dobrym balansem aerodynamicznym, na potrzeby przejazdu przez proste.

Względnie duża przyczepność nawierzchni, równy asfalt oraz niepowtarzalna kombinacja zakrętów stawiają za priorytet optymalizację kalibracji hamulców i specyficzne ustawienie trakcji. Ze względu na ukształtowanie, tor w Szanghaju jest wyzwaniem dla ogumienia, z którym firma Bridgestone - były dostawca opon dla Formuły 1 - miał w sezonie 2010 spore problemy. Opony te miały bowiem tendencję do nadmiernego "granulowania".

Ciekawostki:

-    Rok później na torze w Szanghaju odbył się ostatni wyścig Grand Prix Formuły 1
w sezonie, po zakończeniu którego mistrzem świata został Fernando Alonso, zdobywając jednocześnie dla Renault tytuł mistrza w kategorii konstruktorów.
-    Najszybsze okrążenie wyścigu należy do Michaela Schumachera (Ferrari), który w 2004 roku osiągnął czas 1:32:238.
-    W roku 2006 GP Chin zostało wygrane przez Michaela Schumachera, przynosząc mu jak dotychczas ostatnie zwycięstwo w jego karierze.
-    Rekord toru w Szanghaju podczas kwalifikacji należy do Sebastiana Vettela (Red Bull Racing), który ustanowił czas 1:33.706.
-    Najwięcej zwycięstw na torze przypada teamowi Ferrari i McLaren (po 3 zwycięstwa dla każdego zespołu), z kierowców najczęściej zwyciężał Lewis Hamilton (McLaren-Mercedes) - 2 razy.
-    Najwięcej pole position (3) należy do Sebastiana Vettela (Red Bull Racing). Drugi
w kolejności jest Lewis Hamilton (McLaren-Mercedes) z dwoma pole position na swoim koncie.